“کوچ نشینی” جایزه بزرگ فیپرشی را به عنوان بهترین فیلم سال ربود

هنرمندنیوز: چهار فینالیست دیگر این رای گیری، “مست”، ساخته “توماس وینتربرگ”، (که جایزه صدف نقره ای فستیوال سان سباستین را برای بهترین هنرپیشه و چهار جایزه سینمای اروپا :  بهترین فیلم اروپائی، بهترین هنرپیشه، بهترین سناریو و بهترین کار گردانی و نیر اسکار بهترین فیلم خارجی را ربوده بود) ؛ “کجا میروی، آیدا”، ساخته “یاسمیلا ازبانیچ”؛ “ما با نگاه به آسمان چه می بینیم”، ساخته “الکساندرکوبریدزه”  (برنده جایزه فیپرشی در برلیناله) و “بدشانسی می کوبد”، ساخته “رادو جوده” (برنده خرس طلای برلیناله سال ۲۰۲۱) ، بودند.

“کوچ نشینی”، که قوانین هالی وود و سالخورده ستیزی در سینما را برهم می ریزد، از آن فیلم های نابی است که علیرغم  در هم ریختن فوانین از پیش تعیین شده هالی وود،  پیروز می شود.

افزون بر اسکار، این فیلم جوایز چشمگیر دیگری چون “گولدن گلوب”، “بافتا” و شماری دیگر را به خود اختصاص داده است.

داستان فیلم، که برگرفته از کتاب “جسیکا برودر” است ، ماجرای کوچ یک زن شصت ساله را به تصویر در می آورد که پس از از دست دادن شوهر، خانه و فروپاشی مالی شهری که در آن می زیست ، با کامیون کوچک خود سفری را در درون آمریکا آغاز می کند. این زن که نقشش را “فرانسس مک دورمند”، هنرپیشه ی توانای آمریکائی ایفا می کند، ناچار است برای ادامه زندگی، از کاری کوچک به کاری دیگر رو آورد.  در این کوچ نشینی او با کسانی آشنا می شود که همگی سنشان بالاست و جامعه کاپیتالیستی آنها را از خود رانده است. آنها نیز به این جامعه پشت کرده اند و با همدردی و کمک به یکدیگر زندگی سخت اما آزاد و  سبکبال برای خود برگزیده اند.

در این فیلم،  که در ژانر فیلم هائی با موضوع سفر قرار دارد،  چند نکته بسیار مهم دیده می شود که آن را از دیگر فیلم های آمریکائی متمایز می سازد :

– آمریکائی که نشان می دهد، آن امریکای خشن  کاوبوی ها و جنایتکاران نیست و مهربانی، آرامش و همدردی در آن موج می زند

– به جوان پرستی در سینما پشت پا زده و پرده از زندگی کسانی بر می داد که پس از یک عمر کار، جامعه نمی خواهد آنها ر اببیند و می خواهد آنها را مانند یک دستمال مصرف شده دورشان بیاندازد

– به جز دو هنرپیشه حرفه ای، بیشتر شخصیت ها را از میان کوچ نشینان بر گزیده و از این رو به سینمای مستند نزدیک می شود

– در این میان، بدون زوم کردن بر مشکلات جامعه آمریکا، پدیده ای چون آمازون را هم مطرح می سازد

– شخصیت اصلی، “فرن” ( فرانسس مک دورمند)، گرچه زنی سالخورده است و با سختی ها مبارزه می کند، آزادی خویش را با رفاه زندانی کننده عوض نمی کند و به فکر بازنشستگی نیست. به هر جا که دلش می خواهد می رود و در حد نیازش دنبال کار و پول می دود.  چنین پدیده ای، انهم در جامعه ای که معیار ارزشی آن پول است، بسیار لذت بخش می شود، امیدوار می کند و به فکر وا می دارد.

در این دوران پاندمی و فشاری که کرونا جامعه آمریکا،  که از رفاه اجتماعی اروپا برخوردار نیست و شماری تا سنین بسیار بالا، به دلیل نداشتن و یا داشتن حقوق بازنشستگی ناچیز ، ناچارند کار کنند، آمار ها حکایت از بیکاری گسترده میان ۵۵ سال به بالاها دارند. بیش از سه میلیون سالخورده کار خود را از دست داده اند که  این نه تنها همه زمینه ها، بلکه به ویژه  دنیای هنر و سینما را شامل می شود.

کارگردان فیلم، “کلوئه زائو”، که این جایزه را برای سومین فیلم بلند خود دریافت می کند، پیش تر دو فیلم “ترانه هائی که برادرم به به من یاد داد” (۲۰۱۵) و “سوارکار” (۲۰۱۷) را ساخته بود.

گفتنی است که در پی به وجود آوردن این جایزه در سال ۱۹۹۹، فیپرشی، جایزه بزرگ خود را به کارگردانان مهمی چون “پدرو المودووار”، “میشال هنه که”، “کریستیان مینجو”،” ژان-لوک گدار” ، “ریچارد لینک لیتر”، ” رومن پولانسکی”، “مارن آده”،، “اکی کاریسماکی”، “پل-توماس آندرسن” و… داده است.

این جایزه در مراسم گشایش ۶۹ مین فستیوال سان سباستین داده خواهد شد. جایزه بزرگ فیپرشی در سال ۲۰۲۰، به دلیل کرونا و برگزار نشدن این فستیوال تعیین نگردید.

“شهلا رستمی”