گفتگوی اختصاصی «هنرمند» با «حمید غلامعلی» پیشکسوت موسیقی پاپ:
طعم شیرین موسیقی فست‌فودی امروز بسیار مضر است
- شناسه خبر: 64110
- تاریخ و زمان ارسال: ساعت
هنرمندنیوز: بدون شک، کسانی موسیقی پاپ دهۀ ۷۰ را شنیده‌اند و ذائقۀ خویش را با این جنس از موسیقی تطبیق داده و همچنان به شکل و شمایل آن پایبند هستند، تفاوت‌های بارز این جنس از موسیقی را در برهۀ زمانی کنونی، با آن‌چه که امروز در قالب موسیقی پاپ و با همین عنوان به مخاطبان موسیقی عرضه می‌شود، می‌دانند. در روزگاری که خوانندگان موسیقی پاپ ایران شاید به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسید، چهره‌های شاخصی ظهور و فعالیت کردند که همچنان بسیاری از آثار آنان، پس از کناره‌گیری و یا گوشه‌گیری، دست‌به‌دست و شنیده می‌شود و به گوش مخاطبان موسیقی امروز نیز رسیده است. حمید غلامعلی، یکی از این چهره‌هاست که برای امثال ما دهه شصتی‌ها، خاطرات بسیار خوبی را با صدای خویش به یادگار گذاشته است. آن‌چه پیشکش حصور می‌شود، گفتگویی تفصیلی با حمید غلامعلی، در حوزۀ دغدغه‌های امروزش و بررسی موسیقی پاپ زمان او با موسیقی پاپ امروز است.
نوآوری‌های پاپ دهۀ ۷۰ اصول موسیقی را زیر پا نگذاشت
حمید غلامعلی، پیشکسوت موسیقی پاپ، در گفتگو با خبرنگار موسیقی روزنامۀ «هنرمند»، با بیان این که بررسی مقایسه‌ای پاپ امروز و پاپ شکل‌گرفته از دهۀ هفتاد آن قدر در رسانه‌ها مطرح شده است که می‌توان آن را بحثی تکراری نامید، گفت: «ما در دهۀ هفتاد، به عشق پاپ دهۀ ۵۰، کار را شروع کردیم و دوست داشتیم آن مسیری را ادامه بدهیم که در دهۀ ۵۰ کلید خورده بود و به نظر من، حرکتهای خوبی انجام شد و یک‌سری از اتفاقات خوب نیز در این راستا پیش رفت و در کنار آن، یک مقدار از نوآوری‌ها نیز اتفاق افتاد که اصولی را که مربوط به موسیقی پاپ در دهۀ ۵۰ بود، زیر پا نگذاشت، ولی در عین حال نوآوری‌هایی نیز در این زمینه اتفاق افتاد.»
وی در ادامه، با اذعان به این امر که حرکت در این مسیر، تا اواخر دهۀ ۷۰، کار موسیقی پاپ را به خوبی پیش برده است، و ضمن ابراز تأسف از این امر که از مقطعی به بعد و به خصوص از زمانی که پای تکنولوژی به خانه‌های مردم باز شد و هرکس توانست رایانه، کارت صدا و ساز در اختیار داشته باشد، مدعیان این موضوع، یعنی موسیقی زیاد شد و کار از فرم اصلی خویش خارج شد، افزود: «تا یک زمانی، موسیقی تحت‌الشعاع این قضیه قرار گرفته بود و از یک زمانی به بعد، شعر هم تخریب شد و دیگر آن حالت شعرهای پرمعنایی که در دهۀ ۵۰ داشتیم و تلاش می‌کردیم آن را در دهۀ ۷۰ ادامه دهیم، از بین رفت و متأسفانه امروز، شاهد این موضوع هستیم که آثاری برجسته و شنیده می‌شوند که نه محتوای موسیقایی خوبی دارند، نه محتوای کلامی خوبی دارند و بعضی از آن‌ها، متأسفانه بسیار هم بد توسط خواننده‌ها اجرا می‌شوند.»
استفاده مستمر از موسیقی «فست‌فودی» در را از بین می‌برد
این پیشکسوت موسیقی پاپ، با اشاره به این نکته که برخی از کارهای موسیقی که امروز اجرا و منتشر می‌شوند، تنها زرق و برقی برای نوجوانانی دارد که امروز، هنوز موسیقی را خوب نمی‌شناسند و آن هم دلایل مختلف خویش را دارد، ادامه داد: «آثار موسیقی پاپ امروز کارهایی تزئین‌شده هستند و باید گفت که موسیقی امروز، حالتی مانند فست‌فودها دارد که در عین خوشمزگی، طعمی شیرین در کام مخاطب دارد، اما بسیار مضر است، و این بدان معناست که اگر دائم بخواهیم از این جنس از موسیقی استفاده کنیم، کلاً گوش موسیقایی، درک موسیقایی، شعر و ترانه را بالکل از بین می‌بریم.»
غلامعلی، ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز وضعیت موسیقی پاپ در کشور به این نقطه رسیده است و با تأکید بر این مفهوم که این روزها نیز، در گوشه و کنار، فعالیت‌هایی جسته‌وگریخته در موسیقی دارد، اظهار امیدواری کرد: «انشاالله اگر فرصتی فراهم شود، قرار است در پائیز امسال، کنسرتی را اجرا کنیم که اجازه بدهید جزئیات آن بعداً اعلام شود؛ اما همین قدر بدانید که این رویداد، حرکتی جمعی است که حتماً مخاطبان موسیقی را در جریان خواهیم گذاشت.»
وی در بخشی دیگر از این گفتگو، با تأکید بر این امر که موسیقی امروز، موسیقی یک بار مصرف است و می‌توان مهم‌ترین دلیل آن را عدم پایبندی به محتوا دانسته و بر همین اساس، اضافه کرد: «بخش مهمی از موسیقی امروز، از نظر کلام و موسیقی محتوا ندارد و تنها جنسی است که برای یک مصرف کوتاه‌مدت ۶ ماهه ساخته شده است و این هم، بلایی است که هم تکنولوژی به سر موسیقی آورد و هم یک سری افرادی که بیشتر در این قضیه، نفع مالی برای آن‌ها مهم بود تا بیشتر بخواهند به موضوع فرهنگی قضیه اهمیت بدهند، زمینه‌ساز این امر شدند.»
ورود اقتصاد به موسیقی بر عکس عمل کرد
خوانندۀ تیتراژ خاطره‌انگیز مجموعۀ «زیر گنبد کبود» با اجرای «آقای حمایتی» با بازی «بهرام شاه‌محمدلو»، با تأکید بر این مفهوم که قاعدتاً زمانی که اقتصاد وارد یک موضوع می‌شود، چه موضوع هنر باشد و یا هر موضوعی دیگر، باید آن زمینه را تقویت کند، اما امروز شاهد هستیم که ورود اقتصاد به موسیقی، برعکس عمل کرده است، اظهار داشت: « امروز در موسیقی، شاهد این موضوع هستیم که به جای این که تولیدکنندۀ موسیقی اقتصاد را تزریق کند و بعد از آن بخواهید برداشت کند، تنها برداشت را مد نظر دارد و به برداشت فکر می‌کند و این بدان معناست که امروز برای تولید یک کار خوب و قوی هزینه نمی‌شود و تنها بخشی از موسیقی امروز، توجه خود را به این موضوع جلب کرده است که از زرق و برق‌ها و حتی از چهرۀ افراد استفاده شود که بعدها بتوانند در کنسرت‌ها برداشت مالی بیشتری داشته باشند.»
جنس‌های عجیب و غریب صدا و لحن در موسیقی ما جایگاهی نداشته‌اند
این هنرمند موسیقی پاپ، توجه به فیزیک بصری فرد برای ورود به عرصۀ موسیقی را زمینه‌ساز ورود صداها و لحن‌های عجیب و غریب به این حوزه دانسته و با اذغان به این امر که امروز، این جنس از صدا و لحن در ادبیات و موسیقی ما جایی نداشته و ندارد و ورود این دست از صداها به این عرصه، می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیری را به حوزۀ موسیقی وارد آورد، تصریح کرد: «این موضوعات، تنها ابزارهایی برای دیده شدن هستند و اصل موضوع را کنار می‌زنند و این بدان معناست که امروز، بعضاً می‌شنویم که دیگر صدای خوب در موسیقی مطرح نیست و تنها، تولیدکننده به ارائۀ یک موضوع نو بپردازد و بعضاً ممکن است که این موضوع نو، در تضاد با ادبیات و فرهنگ ما باشد، اما همین که این موضوع، موضوعی نو است و به دلیل این که این دسته از افراد در موسیقی، موضوعی نو را ارائه می‌دهند، بعضاً دیده می‌شوند و مخاطبان خاص خود را دارند.»
غلامعلی، با بیان این که برخی دیگر از تولیدکنندگان محتواهای موسیقی، تنها چهره و بعد بصری را در نظر دارند و در بسیاری از موارد، در تلاش هستند تا در برنامه‌هایی با دکورهایی آن‌چنانی به جذب مخاطب بپردازند، غافل از آن که این برنامه قرار است کنسرت موسیقی باشد و نه نمایش، خاطر نشان کرد: «برخی از افراد در تلاش هستنند تا جنس موسیقی خود را با تکیه بر نوعی «شو» و یا یک نمایش در کنار موسیقی به اجرا بگذارند که شاید زرق و برق تصویری آن، بسیار بیشتر ا محتوای موسیقایی‌اش در حال تأثیرگذاری روی مخاطبان است.»
۹۹ درصد از آثار موسیقی که امروز تولید می‌شوند قابل دفاع نیستند
وی، با تأکید بر این مفهوم که شعر، موسیقی، تنظیم و اجرای خواننده را از جملۀ مواردی برشمرده که امروز، در مراحل بعدی اهمیت در موسیقی روز قرار گرفته‌اند و ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز اهمیت و نقطۀ توجه تولیدکنندگان موسیقی معطوف به جهاتی دیگر است که موجب شده است امروز، بیش از ۹۹ درصد از آثاری که در موسیقی ساخته می‌شوند، قابل دفاع نباشند، تأکید کرد: «خوشبختانه، امروز هنوز هم کسانی هستند که خوب کار می‌کنند و البته، آن‌هایی ماندگار هستند که اهمیت بیشتری به این موضوع می‌دهند و برای تولید یک کار، زمان بیشتری می‌گذارند، تا حس مناسبی برای ساخت آن کار برایشان ایجاد شود و نه این که حتماً به خودشان فشار بیاورند که مثلاً امروز باید یک کار جدید تولید کرده باشم.»
غلامعلی، با اشاره به این موضوع که کاری درست و ماندگار تولید می‌شود که در لحظۀ درست احساس آن ایجاد شود و حتی ممکن است فرد در خیابان در حال راه رفتن باشد، اما ممکن است یک شعر، یک مضمون و یک ملودی به ذهن او خطور کند و در فکر او ایجاد شود که آن ملودی و آن شعر، ماندگار شود، یادآور شد: «متأسفانه امروز، ترانه و یا کلامی که روی موسیقی سوار می‌شود، اهمیت خود را از دست داده است و این اتفاق، از زمانی که تهیه‌کننده‌های صرفاً به فکر مادیات به این عرصه پا گذاشتند، به وقوع پیوست و این افراد، تنها برداشت مالی از موسیقی را مد نظر داشته‌اند.»
این خوانندۀ پیشکسوت موسیقی پاپ، ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز، یک سری از افراد که اصلاً تخصصی در حوزۀ شعر و ترانه ندارند، به این حوزه ورود کردند و خودشان، خودشان را مدعی دانسته‌اند و شعر و ترانه گفته‌اند و این در صورتی است که او، بسیاری از آن‌ها را می‌شناسد که حتی دانش، آگاهی و تخصص لازم را در حوزۀ شعر و ترانه ندارند، تأکید کرد: «این بدان معناست که بسیاری از این افراد، هنوز نمی‌توانند وزن و قافیه را به درستی حس کنند و این موضوع کاملاً در آثار امروزی حس می‌شود و متأسفانه، برخی از این افراد، آمده‌اند و یک سری از مسائل جدید را برای خودشان اختراع کرده‌اند که مثلاً این قافیه آوایی است و یا زمانی که تو ترانه می‌گویی، آزاد هستی که از هر وزن و قافیه‌ای استفاده کنی.»
در قوافی ترانه نیز باید اصول حاکم بر ادبیات کهن را مد نظر داشت
وی با تأکید بر این مفهوم که در ترانه، دست ترانه‌سرا برای وزن باز است، اما در قوافی باید اصول حاکم بر شعرهای قدیمی و شعرهای کهن را نیز رعایت کرد، گفت: «وقتی ترانه ساخته می‌شود، این دلیل نمی‌شود که ما بتوانیم از هر کلمه‌ای به عنوان قافیه استفاده کنیم و یا هر واژه‌ای را به هر واژۀ دیگری هم‌قافیه قرار بدهیم، چرا که این دست از اقدامات ساختار اولیه ترانه را از بین می‌برد و بعد، کسانی که این کاره نیستند، زمانی که در این زمینه مدعی شوند، کلاً به تخریب ساختار می‌پردازند و این بدان معناست که معنا و مفهوم شعر نیز تخریب می‌شود و یک سری از مسائلی در ترانه گفته می‌شود که اصلاً ارزش خوانده شدن را ندارند، اما متأسفانه امروز این روند در حال ادامه پیدا کردن است.»
تهیه‌کنندگان موسیقی امروز، عقاید خود را به خواننده دیکته می‌کنند
خوانندۀ ترانۀ خاطره‌انگیز «غریبانه»، در بخشی دیگر از این گفتگو و در همین راستا، با اشاره به این امر که امروز او و هم‌نسلان او کم‌کارتر شده‌اند، ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز، تنها افرادی به خوبی دیده می‌شوند که با یک سری از تهیه‌کنندگان خاص کار می‌کنند، افزود: «این دست از تهیه‌کنندگان، به نوعی افکار و عقاید خویش را به خواننده تحمیل می‌کنند و این بدان معناست که این تهیه‌کنندگان موسیقی، از خواننده میخواهند که ۵ یا ۱۰ سال با آن‌ها قرار داد ببندد و در طی این مدت قرارداد، تمام کارهایی که قرار است توسط این تیم اجرا شود، توسط تهیه‌کننده به آن‌ها دیکته می‌شود.»
وی ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز، بسیاری از خوانندگان در واقع، کل اختیار خویش را به تهیه‌کننده می‌دهند که حتی در مکان و زمان اجرای او نیز نظر بدهند و او تنها به یک مجری صرف مبدل می‌شود، ادامه داد: «به دلیل همین امور است که باید بگویم من و هم‌دوره‌ای‌های من، زیر بار چنین مسائلی نمی‌رویم و از طرفی، سن و سال هم در این قضیه تأثیرگذار است و آن چه که امروز، در نمای قضیه تأثیرگذار است، شاید در مورد هم‌نسلان من صدق نکند و زمان ما گذشته باشد، اما نباید فراموش کرد که کارهایی همان کارایی دهۀ ۷۰ است.»
کنسرت موسیقی تعریقی متفاوت با آن‌چه که امروز ارائه می‌شود، دارد
غلامعلی با اذعان به این امر که کارایی، توان اجرای و میزان قدرت صدا بر روی صحنه در یک خواننده، در پائین‌تری پله‌های اهمیت قرار دارد و بر همین اساس، اضافه کرد: «امروز حرکات روی صحنه، بالا و پائین پریدن‌ها و حرکات عجیب و غریبی که من هیچ وقت روی آن را ندارم که در حضور تماشاچی و مخاطب انجام بدهم، امروز به وفور در کنسرت‌ها دیده می‌شود و یک سری از افرادی که مخاطب این نوع از موسیقی هستند، تعداد بسیار زیادی هستند.»
این پیشکسوت موسیقی پاپ، ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز «کنسرت‌روها» در جامعۀ ما، صرفاً مخاطبین این دست از آثار هستند و حاضر هستند که هزینه کنند، بروند و تنها یک ساعت و نیم و یا دو ساعت شاد باشند و این در حالی است که موسیقی و کنسرت تعریف دیگری دارد، اظهار داشت: «این جنس از اجراهای موسیقی را می‌توان تنها برنامه‌ای نمایشی دانست و به نمایش‌های موزیکال بیشتر شبیه است تا کنسرت و در بسیاری از مواقع نیز دیده‌ایم که خواننده در کنسرت، نه تنها به اجرای زنده نمی‌پردازد، بلکه آثار خود را به صورت پلی‌بک به مخاطب عرضه می‌کند و جدای از این که بسیاری از سازها، روی صحنه نیست و تنها صدای آن به گوش می‌رسد، خواننده پلی‌بک می‌کند و این‌ها از جملۀ اتفاقاتی است که به جای استفادۀ مثبت و درست از آن بکنیم، داریم برای تخری موسیقی و ادبیات کشور از آن استفاده می‌کنیم.»
امین کردبچه چنگی
عکس: مینا قانع
