۵۷مین فستیوال فیلم “کارلوی واری” و حضور پررنگ ایران و ایرانیان

هنرمندنیوز: فستیوال کارلووی واری در بخش مسابقه ای خود برای ربودن “گوی کریستال”، فیلم  “فرمانت”، ساخته بابک جلالی از آمریکاو فیلم «تورهای خالی» ساخته بهروز کریم‌زاده ، یک تولید مشترک ایران و آلمان و فیلم «ماده تاریک» ساخته کریم لک‌زاده را در بخش رقابتی پروکسیما گنجانده است.

سه فیلم ایرانی “مرزهای بی پایان”، ساخته عباس امینی ، “بدترین دشمن من”، ساخته مهران تمدن و “خرس نیست”، ساحته جعفر پناهی در بخش افق ها نمایش داده خواهند شد.  در کنار همه ی اینها، برنامه ای زیر نام ” زایش دیگر سینمای ایران، اینجا و اکنون” با نمایش نه (۹) فیلم نگاه ویژه ای به آفرینش های چهار سال گذشته در این سینما می اندازد.

 

زایش دیگر سینمای ایران، اینجا و اکنون

 

برگزار کنندگان  فستیوال می گویند : ” پنجاه و هفتمین دوره جشنواره فیلم کارلووی واری از  سینمای مستقل ایران،  با گزیده ای از آثار  ویژه ی ساخته شده در چهار سال گذشته  در این کشور، پذیرائی می کند. این آثار در مجموع به شکلی روشن پرده از جوشش  هنری در  ایران در رو دروئی با چالش های زندگی واقعی  بر می دارند. ۹ فیلمساز در مجموع جوان،  آواهای اضطراری و ناشنیده  را، که به روشنی پیوند معنوی با بزرگان پیشین هنر کشورشان دارند، با حساسیتی چشمگیر و آفرینندگی بی همتا در برخورد با واقعیت  کنونی به گوش می رسانند . درام های غم آور ، کمدی ها، فیلم های جنگی، علمی تخیلی…فیلم هایی درباره عشق، و فیلم هائی در درون فیلم ارائه می دارند. این نه (۹) اثر،  که هر کدام  بیانگر  تجربه ی بسیار  شخصی  سینماگرش هستند،  همراه  با یکدیگر موزاییکی چند بعدی می سازند  که اندیشه گروهی  و گشودگی اندیشه در سینمای جوان امروز ایران را باز تاب می دهد.

این سینما را نباید با ابزارهای معمولی، که برای رمزگشایی بیشتر فیلم ها استفاده میشود، ارزیابی کنیم.. “لورنزو اسپوزیتو” ، مسئول بخش مرور بر آثار  می‌گوید: «این سینما ما را وادار می‌کند که ابزارهایمان را دوباره بیافرینیم، روش دیدن و واکاوی فیلم را دوباره بسازیم تا کنه خواسته ی  این فیلمسازان را دریابیم .»  و به سان عنوان مجموعه شعر فروغ فرخزاد “تولدی دیگر” بگوئیم : «اینجا و اکنون تولدی دیگر از سینمای ایران را ارائه می دهیم». البته بد نمی بود که این بحش از همین شعر فروغ را هم که می گوید:  “دستهایم را در باغچه می کارم – سبز حواهم شد می دانم، می دانم، می دانم -و پرستو ها در گودی انگشتان جوهریم تخم خواهند گذاشت ..”

 

ابن فیلم ها عبارتند از :

بی پایان، کارگردان نادر ساعیور، ۲۰۲۲

ملخ، کارگردان. فائزه عزیزخانی، (۲۰۲۱) ۱۳۹۱

عموزادگان، کارگردان. دانش اقباشاوی، ۱۳۹۲

پوست، کارگردان. ارک بهمن، ارک بهرام، ۲۰۲۰

دروازه رویا ها، کارگردان. نگین احمدی، ۲۰۲۳

سفری به ماه، کارگردان. محمدرضا شایان نژاد،  (۲۰۲۰) ۱۳۹۰

رودخانه سیاه و سفید، کارگردان. فرزین محمدی، (۲۰۱۹) ۱۳۹۸

آفرینش بین دو سطح ، کارگردان. حسین رجبیان، (۲۰۱۹) ۱۳۹۸

” کا ۹″ ، کارگردان. وحید وکیلی فر،  (۲۰۲۲)  ۱۳۹۹

 

بخش های مسابقه ای

در بخش مسابقه ای امسال، یعنی فیلم هائی که برای ربودن گوی کریستال با هم رقابت می کنند،  ۱۱ فیلم شرکت داده شده اند که ۹ تای آنها  پخش جهانی و دو فیلم  پخش بین المللی را دارا هستند.  این فیلم ها   هم کار  کارگردانان کارکشته ای را در بر می گیرند که  فیلم هایشان  در جشنواره های بزرگ به نمایش در آمده اند و هم به معرفی  آثار  کارگردانان تازه کار بسیار با استعداد  می پردازند. فیلم های تازه ی پاسکال پلانته، استفان کوماندارف، تینتین کجریشویلی یا بابک جلالی، کارگردان ایرانی تبار از آمریکا با فیلم  و کریم لک زاده با فیلم “ماده تاریک” از ایران   در کنار ارنست دی گیر، ایتساسو آرانا و سیریل آریس، از آن جمله هستند.  فیلمسازانی با استعداد که می توانند نگاههای بیشتری را به خود جلب کنند.

گفته می شود که فیلم های این بخش  ازدیدگاه  ژانر و سبک گونه گونگی بسیاری دارند.

“تورهای خالی” در بخش پروکسیما

بخش مسابقه ای  پروکسیما که از سال گذشته  جایگزین بخش ” در شرق غرب” شده و هدفش به وجود آوردن  فضایی برای نمایش کارهای  جسورانه فیلمسازان جوان و نیز کارگردانان سرشناس است،  امسال ده نمایش جهانی و دو نمایش بین المللی فیلم ها را در برنامه خود دارد  که ۹ تای آنها فیلم های داستانی و سه تای دیگر مستند  هستند. شیطنت، بی باکی  و تازگی را می توان در فیلم های تازه  “توماس ایمباخ”نویسنده بنام سوئیسی،” اولگا چاداس” لهستانی، “کیروس پاپاواسیلیو ” فرانسوی قبرسی تبار، “امیلی بریزاووآن ” فیلمساز فرانسوی و “الکساندر سولومون”، مستندساز رومانیایی، یافت. فیلم “تورهای خالی”، ساخته بهروز کرمی زاده ، تولید ایران و آلمان، در این بخش گنجانده شده است.

بخش ” سئانس های ویژه”

هشت فیلم در بخش سئانس های ویژه گنجانده شده که از نظرگونه گونی  موضوعی، سبکی و ژانری چشمگیر است. پنج فیلم  داستانی و سه مستند – که تنها در نخستین نمایش های جهانی یا اروپایی آنها نمایش داده می شوند – بخش رسمی فستیوال کارلووی واری را کامل می کند. ژان گابریل پریو، مستندساز بنام فرانسوی، فیلم خود، “در رو در روئی با سیاهی”  را ارائه خواهد کرد، در حالی که فیلم” آهسته”  ساخته “ماریا کاوترادزه”، برنده جایزه ساندنس،  برای نخستین بار در اروپا نمایش داده می شود.

 

سه فیلم ایرانی در بخش افق ها

در بخش “افق ها” که  بخش پرهوادار فستیوال و غیر رقابتی است امسال “جذاب‌ترین” ( به گفته برنامه ریزان) فیلم هائی برگزیده شده اند که مسیر بین جشنواره ونیز سال گذشته و کن امسال را پیموده اند. برندگان جشنواره‌های بزرگ از جمله آثاری مانند “هزار و یک” (ساندنس)، “روی آدامانت” (برلیناله) یا “آناتومی یک سقوط” (کن)  از آن جمله هستند. تازه ترین کارهای سینماگران برجسته ای چون ،  آکی کائوریسماکی، ویم وندرس، آلیس رورواکر، جسیکا هاوسنر، نوری بیلگه جیلان، مارکو بلوکیو، جعفر پناهی، ایرا ساکس و هیروکازو کره ایدا نیز به نمایش گذاشته می شوند.

“مرزهای بی پایان”، ساخته عباس امینی ، “بدترین دشمن من”، ساخته مهران تمدن و “خرس نیست”، ساحته جعفر پناهی در این بخش گنجانده شده اند.

فراوانی فیلم های ایرانی در برگزاری امسال فستیوال کارلووی واری طبیعتا پرسش هائی را برا نگیخت. اما چه کسی بهتر از “کارل اح”، مدیر هنری این فستیوال می توانست به آنها پاسخ دهد. او گرچه در این روزها سرش بسیار شلوغ است، با مهربانی  همکاری کرد. اما به  همین جهت پاسخ هایش کوتاه تر از پرسش های من شده اند…

۱ – من در سالهای گذشته، به شکلی پیگیر، از شما درباره ناپیدائی و یا کم پیدائی سینمای ایران می پرسیدم. اما از سال گذشته، حضور این سینما پرر نگ تر شد و امسال ما شاهد بازگشت گسترده ی سینما گران ایرانی برون و درون مرزی به فستیوال هستیم. شما حتا یک بخش بزرگ را به تولیدات تازه این سینما اختصاص داده اید. به چه دلیل ؟

ک.اخ :  ما همراه با  “لورنزو اسپوزیتو”، نماینده مان در خارج، که کیوریتر (مسئول)  بخش “زایش دیگر. سینمای ایران در اینحا و اکنون ”  در یافتیم که فیلمهای تهیه شده در سالهای اخیر در ایران، علیرغم شرایط دشوار، بسیار نیرومند هستند. بنابراین یک بخش کامل را به آنها اختصاص دادیم.

۲ – این گزینه شما هنگامی انجام می گیرد که جنبش زن، زندگی، آزادی از ماه مازس گذشته تا کنون ادامه داشته و انتقاداتی را در میان پاره ای از مسئولین بر انگیخته است. آیا هدف فستیوال همراهی با این جنبش بوده یا این کار اتفاقی بوده است  ؟

ک.اخ :  به سادگی بگویم، ما با کارگردانان و تهیه کنندگان تماس گرفتیم و همه تلاش خود را برای دسترسی به فیلم ها انجام دادیم. بنابراین از این گزینه خود  بسیار خشنود هستیم و بی صبرانه در انتظار همرسانی و سهیم کردن این فیلم ها با تماشاگران خاضر در فسیتوال هستیم.

۳- ویزگی های مشترک این فیلم ها -چنانچه  مشترکی وجود داشته باشد- کدام هستند ؟  و چه چیزی آنها را از سینمای کشورهای دیگر متمایز می سازد ؟

ک.اح : باید بگویم چنانچه کسی بیش از چند فیلم از این برنامه را ببیند، به توانائی این فیلمسازان در ثبت  دیدگاههایشان از دنیائی که در آن زندگی می کنند، پی خواهد برد.

۴- سینمای ایران به جایگاه بسیار خوبی در سینمای جهان دست یافته است و با دیدن این آثار گونه گون، ایا می توان پیش بینی کرد که این سینما برای همیشه در لیگ برتر بازی خواهد کرد ؟

ک.اح : من بر این باور پافشاری می کنم که تولیدات سینمای  ایران در پهنه دنیای سینمای جهان، علیرغم همه  سازه های بازدارنده ای که پیش پای آفرینش آن گذاشته می شود،  هزگز از میان نخواهد رفت. من امیدوارم که برنامه ما گواهی باشد بر آن چه که گفتم.

بخش “از درون گذشته”

همانگونه که از نامش بر می اید، در این بخش به چهره های مهم گذشته ی سینما پرداخته می شود بنابراین دو فیلم از “ژان لوک گدار” و فیلمی درباره وی، ساخته “فلورانس پلاتارتس” به نمایش گذاشته می شود.

طبیعتا در بخش های “ایماجینا” (مکانی برای نشان دادن فیلم های رادیکال) ، “سئانس های نیمه شب” ، بزرگداشت از “یاوزو ماسومورا” و چند چهره دیگر، شماری فیلم گنجانده شده اند.

در مجموع،  ۱۴۰ فیلم در بخش های غیر مسابقه ای یافت می شوند.

 

رخداد های دیگر فستیوال   

 

جایزه ویژه رئیس فستیوال برای :

 “ایوان مک گرگور”

جایزه ویژه رئیس فستیوال، که همه ساله به یکی از چهره های سینما داده می شود، امسال به  “ایوان مک گرگور”، هنرپیشه  اسکاتلندی داده خواهد شد.

او پیش تر یک “گوی طلائی” و دوجایزه فیلم های اروپائی را ربوده بود.

” ایوان مک گرگور”  یکی از استثنایی ترین بازیگران و کسی  است که کارنامه فیلم پر باری دارد، که ترکیبی است بی همتا از سنت سینمای بریتانیا و تولیدات بزرگ هالی وودی. او فعالیت بازیگری خود را در دهه ۱۹۹۰ پس از فارغ التحصیلی از مدرسه موسیقی و درام گیلدهال با نقش آفرینی در سریال های تلویزیونی آغاز کرد، سپس،  بازی او در کمدی تاریک گور کم عمق (۱۹۹۴)  ساخته “دنی بویل” و همکاری با این کارگردان،  جایزه امپراتوری بهترین بازیگر مرد بریتانیایی را  به ارمغان آورد. فیلم مشترک بعدی آنها، “ترین اسپاتینگ” (قطار بازی) (۱۹۹۶) توجه  بسیاری را در سراسر جهان به خود جلب کرد.

پس از دو فیلم در  دنیای موسیقی ” “صدای کوچک (۱۹۹۸)، به کارگردانی مارک هرمان و درام موزیکال جذاب از دوران گلم-راک  “ولوت گلد ماین” به کارگردانی تاد هاینز. در سال ۱۹۹۹، “ایوان مک گرگور”  در تولیدات غول پیکر هالیوودی پدیدار شد. . در آغاز  در فیلم علمی تخیلی جرج لوکاس، ” جنگ ستارگان: اپیزود اول – تهدید شبح” ، سپس در درام جنگی سقوط شاهین سیاه (۲۰۰۱) ، به کارگردانی “ریدلی اسکات و کمدی موزیکال “مولن روژ” (۲۰۰۱) ساخته “باز لورمن” نقش آفرینی کرد که برنده دو جایزه اسکار از هشت نامزدی شد. جایزه های  بین‌المللی و اروپائی به جایزه های دیگر پیوستند و او را نامزد جایزه گلدن گلوب برای بازی در “جنگ ستارگان ” اپیزود دو – یورش کلون ها”، به کارگردانی “جرج لوکاس” کردند.  گلدن گلوب (کارگردان جورج لوکاس) در سال ۲۰۰۲ وارد او این جایزه را در سال ۲۰۱۷ برای بازی در سومین فصل از سریال “فارگو” به دست آورد.

در فیلم جاده ای، اگر تو بلند آواز بخوانی، من بلند تر می خوانم”، _۲۰۲۳) به کارگردانی “اما وستنبرگ”، که در ۵۷ مین برگزاری فستیوال کارلووی واری  ارائه می شود، پدر و دختری (ایوان مک گرگور و دختر واقعی اش کلارا مک گرگور) راهی سفر می شوند وبا پدیده های پیش بینی نشده بسیاری برخورد می کنند  که آنها را،  پس از یک دوره بیگانگی با یکدیگر، به هم نزدیک می کنند.

“آلیسیا ویکاندر”

هنرپیشه سوئدی برنده جایزه اسکار، “آلیسیا ویکاندر” یکی دیگر از دریافت کنندگان  جایزه رئیس فستیوال است.

“ویکاندر” کار هنری خود را از کودکی آموزش با رقص باله در باله سلطنتی سوئد در استکهلم آغاز کرد.  سپس در شماری از تولیدات صحنه ای و سریال های تلویزیونی سوئد ادامه داد. فیلم “یک رابطه سلطنتی” به کارگردانی “نکلای آرسل” او برا مطرح نمود. پس از آن فیلم های زیادی مانند جیسون بورن (۲۰۱۶)، به کارگردانی “پل گرین گراس”  در کنار “مت دیمون”  و “تامی لی جونز” او را به پیش راندند.

در سال ۲۰۲۱، “ویکاندر”  بازیگر و مدیر اجرایی اقتباس تلویزیونی فیلم کالت اولیویه آسایاس، “ایرما وپ” بود که برای نخستین بار در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد. امسال او دوباره با آخرین فیلم “فایر برند” به فستیوال کن بازگشت.  فیلمی که در بخش مسابقه ای حای داده شده بود و علیرغم کیفیت مناسب و بازی خوب “ویکاندر”، نه تنها  مورد توحه قرار نگرفت، بلکه در نادر نقد ها بر آن خرده های بسیار گرفته شد.  “ویکاندر” در این فیلم نقش کاترین پار، ششمین همسر هنری هشتم را بازی می کند.

 

فستیوال کار خود را با کنسرتی آغاز می کند که در برابر محل فستیوال و برای همگان اجرا می شود. این کنسرت توسط “ایندور گاردن پارتی” با هنرنمائی “راسل کرو” ونیز گروه سرشناس بریتانیائی “مورچیبا” برگزار می گردد.

گفتنی است که ۵۷مین فستیوال فیلم کارلوی واری کار خود را با فیلم تاریخی “فایر برند” ، که صخبتش رفت، در روز۳۰  ژوئن، آغاز می کند و با فیلم “قهرمانان”، ساخته “بابی فارللی” وبازیگری “جود لاو”،  در روز ۸ ژوئیه به پایان می برد.

«شهلا رستمی»