۵۶مین فستیوال فیلم “کارلوی‌واری”: یک کارگردان ایرانی‌تبار و یک کارگردان دیگر ایرانی در برنامه

هنرمندنیوز: در این ۵۶ مین برگزاری فستیوال فیلم شهر “کارلوی واری”، در جمهوری چک و یکی از معتبرترین فستیوال های اروپای شرقی،   ۳۳ فیلم داستانی  از پنج قاره جهان در سه بخش به نمایش در می آیند.  ۲۷ تای آنان نخستین نمایش جهانی ، سه تای آنها نخستین نمایش بین المللی و سه فیلم نخستین نمایش اروپائی خود را خواهند داشت. برای نخستین بار بخش “پروکسیما”، که جایگزین بخش ” در شرق غرب” می شود، مسابقه ای خواهد بود.   در بخش  اصلی “کره ی کریستال”، فیلمی از یک ایرانی تبار و در بخش “پروکسیما ، فیلمی از ایران گنجانده شده است.

فیلم کارگردان ایرانی تبار، “تابستان با امید”، ساخته “صدف فروغی” از کانادا  و فیلم ایرانی بخش “پروکسیما”، فیلم  “بالای اسمان زیر آب”، ساخته “درناز حاجی ها”  هستند. فیلم های اروپای شرقی حضور پر رنگی در هر سه بخش دارند و افزون بر آنها دیگر کشورهای اروپائی به مجموعه افزوده شده اند. بار دیگر نام آرژانیتن و برزیل،  دوکشوری که سالها پیش گوی پیروزی را از سینماهای دیگر ربوده بودند، دیده می شوند . فیلم های اسپانیولی و  اتریشی نیز از جابگاه بسیار خوبی برخوردارند.

سیزده فیلم کار کارگردانانی هستند که پیش تر در کارلووی واری در مسابقه شرکت داشته اند.  نه(۹) فیلم از میان فیلم های هر سه بخش نخستین فیلم های کارگردانانشان هستند. این فیلم ها در ژانر های ملودرام، علمی-تخیلی، کمدی های رمانتیک و مستند های تجربی هستند.

گفتنی است که بخش “پروکسیما”، که جایگزین بخش “در شرق غرب” می شود، دیگر محدودیت جغرافیائی ندارد و همه ی کارگردانان جوان دنیا می توانند در آن شرکت کنند.

این ۳۳ فیلم که از میان ۱۵۰۰ فیلم رسیده برگزیده شده اند، به گفته “کارل اخ”، مدیر هنری فستیوال، ” نموداری از سلیقه برگزینندگان و این باورهستند که گویش های نوی سینمائی  نباید حتما در نضاد با خواست و سلیقه تماشاگران باشد .

یکی از نکات جالب امسال فستیوال کارلوی واری، حضور دو هیات داوران پنج نفره برای بخش های مسابقه ای گوی کریستال و پروکسیما  است  که برای هیچ کدام از آنها رئیسی درنظر گرفته نشده است.

دیگر این که در مجموع از نام های بسیار چشمگیر در میان کارگردانان خبری نیست، شمار فیلم های نخست بالاست و تولیدات  اتریش و اسپانیا و به گونه ای آمریکای لاتین، پر رنگ تر هستند.

“کارل اخ”، مدیر هنری فستیوال در این مورد می گوید : “این که چه نام هائی چشمگیر هستند یا نه، جای بخث دارد و می تواند کمی وقت گیر باشد، اما فستیوال کالووی واری همواره از استعداد های نو هواداری کرده و می کند. ما امسال، در کنار آنها، “جوناس ترویه با” و “آندرآس هوآرت” را داریم که سرشناس هستند. دیگر این که من از توجه شما به پر رنگی آثار اسپانیولی خوشحالم چرا که سه فیلم از این کشور نمایش نخستین حود را در دو بخش مسابقه ای خواهند داشت.”

سپس این پرسش را مطرح کردم که : سینمای ایران از چندی پیش بار دیگر توانائی خود را نشان داده و از این رو نه تنها به وفور در سینما های فرانسه فیلم های ایرانی اکران شده اند، بلکه فستیوال کن نیز دو فیلم در بخش مسابقه ای اصلی خود داشت. اما در کارلووی واری، در بخش گوی کریستال، تنها یک فیلم از یک کانادائی ایرانی تبار و یک فیلم دیگر از ایران در بخش “پروکسیما” دیده می شود ؟

در پاسخ به این پرسش، “کارل اخ” گفت : ” دیدگاهها مهم هستندو ما دو فیلم در دو بخش مسابقه ای از ایرانیان داریم. حال آنچه شما خواهید دید از دید ما بهترین هستند. هر کدام از آنها با یازده فیلم دیگر رقابت خواهند کرد. ما حدود ده فیلم از ایران دریافت کرده ایم، اما خواهید دید چرا این دو را بهترین دانسته ایم.”

پرسش نهائی : “فستیوال کارلووی واری اعلام کرد که فیلم های روسی را در برگزاری امسال خود تحریم نمی کند اما از پذیرفتن فیلم ها و یا شخصیت هائی که با دولت روسیه نزدیک باشند، خود داری می نماید. منظور شما چیست ؟ آیا در نظر دازید، همچون فستیوال کن، خبرنگاران و منتقدان روسی را هم که بیشتر مخالف جنگ پوتین در اوکرائین هستند، جزو تحریم شدگان بگذارید ؟

“کارل اخ” :  “این پرسش درست نیست چون کارلووی واری هرگز نگفته فیلم های روسی را نمی پذیرد. ما بین این دو گروه، یعنی نخبگان هوادار رژیم و خبرنگاران و منتقدان مخالف رزیم و فیلم های این گروه فرق می گذاریم. ”

 

رخداد های دیگر فستیوال    

جایزه افتخاری برای “بنیسیو دل تورو”

جایزه افتخاری فستیوال امسال، در مراسم پایانی ان به “بنیسیو دل تورو”، هنرپیشه ی برنده اسکار و تهیه کننده داده خواهد شد.

به این مناسبت، دوفیلم مهم او “مظنونان همیشگی” (۱۹۹۵، ساخته “برایان سینگر”  و “ترافیک” (۲۰۰۰)، ساخته “استیون زودربرگ” نشان داده حواهند شد.

“بنیسیو دل تورو”، گر چه هنرپیشه ای است که جذابیت و یژه ای به شخصیت های سینمائی اش در ژانر های گونه گون می دهد وفهرست نقش آفرینی های او دراز است، او یکی از بخش های فیلم ” ۷ روز در هاوانا” را نیز کارگردانی کرده است.

 

جایزه ویژه رئیس فستیوال برای “بولسلاو پولیوکا”

جایزه ویژه رئیس فستیوال، که همه ساله به یکی از چهره های سینمای چک داده می شود، امسال به “بولسلاو پولیوکا”، هنرپیشه، فیلم نامه نویس و کارگردان تآتر و سینمای چک داده خواهد شد.  نمایش هائی چون ” آم و ا آ”، “پتزا علیه چوربا”، “په په”، ” غرق شدن” و “ملکه” که کارگردانی و در آنها بازی کرده به سرشناسی وی افزوده است. حال گر چه کارهای او بیشتر از کار دلقک ها، کاباره و کمدی دل آرته، الهام گرفته اند اما از مرزهای این ژانر ها می گذرند و سبکی ویژه پیدا می کنند.  کار  “بولسلاو پولیوکا”، بیش  از دو دهه بر سینمای چک تاثیر گذاشته است . او که کارنامه بلند بالائی در زمینه هنر دارد، با تلویزیون چک نیز همکاری داشته و در شماری سریال بازی کرده است. همراه با بزرگداشت وی، فستیوال فیلم “نور فراموش شده” را به نمایش خواهد گذاشت.

نمایش فیلم ترمیم شده دیجیتالی برگرفته از رمان “میلان کوندرا”

بنا به سنت همیشگی فستیوال کارلووی واری دربرنامه ریزی  نخستین نمایش فیلم های ترمیم  و دیجیتالی شده متعلق به بایگانی فیلم های چک ، این فستیوال در ۵۶ امین برگزاری خود، یکی از فیلم های موج نوی چکوسلواکی را، که در سال ۱۹۶۸ توسط “یارومیل ژیرش” با برداشت از رمان “جوک” (شوخی) ، اثر “میلان کوندرا” ساخته شد، به نمایش در می آورد.

“شوخی”، نشان می دهد که چگونه، در شرایطی که مقررات سخت در اجتماغ  برقرار هستند و همه جاسوسی یکدیگر را می کنند و لو می دهند، شوخی یک دانشجوی ساده می تواند زندگی یک نفر را ویران سازد.

“میلان کوندرا”، این کتاب را درسال ۱۹۶۷ به چاپ رساند و همکاری نزدیکی با کارگردان برای پیاده کردن آن  در فیلم انجام داد.  فیلم در سال ۱۹۶۹ به نمایش در آمد و شماری جایزه ربود.

 

استعدادهای فستیوال کارلووی واری

امسال، سال ره گشائی برای یک پروژه تازه، پروژه “استعداد های کارلووی واری” خواهد بود. از این رو فستیوال می خواهد کارگردانان با استعداد را کشف و از آنها در راه آفریدن یک پروژه سمعی و بصری نو هواداری کند.  بدین ترتیب، کارگردانان برگزیده از حمایت مالی برای آفریدن طرحشان، کمک گرفتن از کارشناسان و ارائه طرحشان به تهیه کنندگان احتمالی، پارتنر ها و سرمایه گذارانی که در فستیوال حاضر خواهند بود، برخوردار خواهند شد.

 

بزرگداشت از “اوا زائورالوآ”، چهره ی افسانه ای فستیوال

فستیوال کارلووی واری، برای بزرگداشت از مدیر هنری دیر پای این فستیوال که در سال ۲۰۲۲ در گذشت، با برگزاری نمایشگاهی از عکس هائی که پیوند ژرف او را با سینما نشان می دهند و همچنین مدیریت فستیوالی که او، از یک فستیوال بی جان، به یکی از دوست داشتنی ترین آنها تبدیلش کرد، برگزار می کند. در این نمایشگاه طبیعتا عکس های گوناگونی که او با هنرمندان ملی و بین المللی داشته نیز فراموش نخواهند شد.

خانم “اوا زائورالوآ”، که در سال ۱۹۳۲ زاده شد، یک منتقد با ارزش سینما،مترجم، استاد و نویسنده ای بود که در سال ۱۹۹۴، همراه با “ییری بارتوشکا”، مسئولیت فستیوال بین المللی کارلووی واری را به گردن گرفتند.

او در آغاز نقش مدیریت برنامه ریزی فستیوال و سپس مدیریت هنری ان  را تا سال ۲۰۱۱ بر عهده داشت. پس از این تاریخ، “اوا زائورالوآ”، فعالیتش را به عنوان مشاور هنری ادامه داد.

در یادبود وی، فیلم “جاده، ساخته “قدریکو فللینی”، نمایش داده خواهد شد که، برای وی کلید مهمی برای گشایش در سینما در کل و به ویژه سینمای ایتالیا بوده است. “جاده” محبوب ترین فیلم “اوا زائورالوآ” بود  که از ایتالیائی به  ربان چک ترجمه اش نموده بود.

 

ایجاد مرکزی تاره برای رخداد های فستیوال

امسال فستیوال دست به ایجاد یک محوطه چند کاره زیر عنوان “فستیوال کارلوی واری، پارک تی وی” زده که در کنار هتل “ترمال”، محل کار فستیوال و نمایش فیلم ها قرار دارد. یک گروه ارشیتکت، با الهام از سبک بناهای پراز ستون این شهر، این محوطه موقتی را به وجود آورده اند که در آن فستیوال رو ها خواهند توانست در جو فستیوال قرار بگیرند و همه روزه، از ساعت ۱:۳۰ تا ۴، با گروههای دست اندر کار ساختن فیلم های بخش مسابقه ای دیدار کنند. پخش مستقیم تلویزیونی و گفتگو با ستارگان حاضر در فستیوال  از آنجا انجام خواهد گرفت.

در وسط این محوطه، یک بار درست شده که بازدید کنندگان بتوانند نوشیدنی بخرند و در کنا ر آن کمی استراحت کنند.  یک پیست رقص و مکانی هم برای اجرای موسیقی در نظر گرفته شده است.

حال باید دید که تغییرات  به وجود آمده ، که می تواند به سود سینماگران جوان باشد، تا چه اندازه کار آ خواهند بود.

۵۶ مین فستیوال کارلووی واری در روزنخست ژوئیه  کار خود را آغاز می کند ودر روز ۹ ژوئیه پایان می پذیرد.

«شهلا رستمی»