گشت و گذار در بافت کهن طهران!

عاطفه ملایری/  قدم گذاشتن در این بخش تاریخی به مثابه سفر در زمان است و تاریخی که یک بار اما به قدمت چند صد سال تکرار می‌شود.

همان طور که میدان نقش جهان، عمارت عالی قاپو و… در اصفهان شهره‌ی آفاق است، در شیراز هم سرای مشیر، آرامگاه حضرات حافظ و سعدی و مسجد وکیل به نام، و در پایتخت نیز طهرانی قدیم وجود دارد که اگر با حرف “ط” هم نوشته نشود از اعتبارش کاسته نمی‌شود.

گشت و گذار در بافت کهن طهران قدیم

تهرانی که پیش از پایتخت شدن(که این واقعه در ۱۱۹۳ هجری قمری اتفاق افتاد) محل استقرار نظامی و مرکز ثقل سلطنت آقا محمد خان قاجار شد، دهکده ای بیش نبود اما با ورود خواجه تاجدار در همان دهه اول سلطنتش به شکلی محسوس رو به آبادانی رفت.

در دوره‌ی فتحعلیشاه گردشگری انگلیسی در خاطراتش می‌نویسد:

“نیم قرن پیش به سختی به نظر می‌رسید که تهران پایتخت ایران بشود”

تا به امروز که تهران به عنوان پایتخت با برج‌های بلند، بزرگراه‌های پیچ در پیچ و خیابان‌های وسیع که سوای تمام امکانات متمرکز شده در آن که اغلب دود و دم، ترافیک و شلوغی‌هایش سرسام آور است.

بازهم گوشه‌ی دنجی در بافت قدیمی آن پیدا می‌شود تا توجه گردشگران و علاقمندانش را به خود جلب کرده تا بخواهند حتی در ازدحام به خلوتی پناه ببرند و در گذشته حال را به طیب خاطر بگذرانند.

این روزها رونق بیشتری در مسیر گردشگری به چشم می‌خورد که آن را می‌توان خستگی از دنیای مدرن امروزی و پناه بردن به گذشته دانست.

گشت و گذار در بافت کهن طهران قدیم

طی سالیان گذشته و پیش تر از آن یعنی زمانی که اشتراکات و روایات به زبان نوشتار و عکس در فضای مجازی نبود ، پایتختِ پر تردد که در تعطیلات نوروز خلوت می‌شد زمان و مکان مناسبی بود برای گردشگری با جاذبه‌هایی ناشناخته اما امروزه با وجود شبکه‌های مجازی علاقمندان به گردشگری خاصه تهرانگردی با اندکی جستجو مکان‌های پر جاذبه و قدیمی را که پیش از آن اطلاعی نداشتند پیدا می‌کنند.

گشت و گذار در بافت کهن طهران قدیم

در جنوب شهر تهران شاید خانه‌ها، عمارت‌ها و بناهای تاریخی زیادی به جا مانده و کمتر شناخته شده اند.

یکی از این خانه‌ها را با عنوان “باغ شازده” خواهیم شناخت که در پامنار یکی از خیابان‌های قدیمی در محله‌ی عودلاجان واقع در بن بست موتمن الاطباست.

که از سمتی به بازار تهران و از سمتی به خیابان امیرکبیر راه دارد.

با شنیدن نام باغ شازده ابتدا به یاد باغ شازده‌ی ماهانِ کرمان خواهیم افتاد اما این عمارت پایتخت نشین ارتباطی به باغ مذکور نداشته و منزل یکی از شازده‌های قجری بوده با قدمتی حدود ۲۲۰ سال.

این خانه‌ی قدیمی دارای سرداب، اسطبل، اتاق شاه نشین و حیاطی با نما و فضای دلپذیر است و مشرف به خانه‌ی موتمن الاطبا پزشک مخصوص ناصرالدین شاه که لوکیشن سریال شهرزاد و فیلم سینمایی خانه‌ی پدری نیز بوده است.

شاید یکی از دلایل جاذبه‌ی گردشگری این روزها آشنایی با لوکیشن فیلم‌ها و سریال‌ها باشد.

گشت و گذار در بافت کهن طهران قدیم

باغ شازده امروز مبدل به رستورانی با فضای خاطره انگیز شده که همچنان جاذبه‌ی فرهنگی، تاریخی اش به لحاظ معماریِ یک بنای به جا مانده از دوران قاجار برای اهالی هنر و گردشگران بیشتر است.

تهران قدیم