گزارش "هنرمند" از پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان»
کوروش زارعی:با همه کار شکنی و بد قولی ها برای نخستین بار درحرم امیرالمؤمنین(ع) و بین‌الحرمین اجرای تعزیه داشتیم
- شناسه خبر: 33387
- تاریخ و زمان ارسال: ۱۶ مهر ۱۴۰۰ ساعت ۲۱:۵۶
هنرمندنیوز: علیرغم محدودیت‌هایی که امسال برای حضور زائران ایرانی در مسیر پیاده‌روی اربعین ایجاد شده بود اما پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان» امسال نیز در مسیر پیاده‌روی اربعین و همچنین کربلای معلی، با اجراهای متعددی زائران را با خود همراه کردند. این در حالی بود که برخی خلف وعده‌ها از سوی ستاد اربعین سبب شد تا ناهماهنگی‌هایی در اجراها صورت گیرد و گروههای نمایشی چند روزی دیرتر به این مراسم برسند.
با این همه کار شکنی و بد قولی ها برای نخستین بار یک گروه ایرانی در بین‌الحرمین به همراه سنج و دمام به اجرای تعزیه پرداخت. البته این نخستین بار نیست که گروههای نمایشی و تعزیه ایرانی‌ها در پیاده‌روی اربعین حضور می‌یابند و به اجرای برنامه می‌پردازند ولی در بین الحرمین تا کنون هیچ گروه نمایشی از هیچ کشوری حتی از خود عراق با ادوات تعزیه شامل شمشیر و نیزه و سنج و دمام نتوانسته بودند در این مکان به اجرای تعزیعه بپردازند.
کورش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری پیرامون این برنامه میگوید: از سال ۱۳۹۵ که مسئولیت مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری را بر عهده داشتم، برنامه‌هایی را طراحی کردیم که پیش‌تر سابقه نداشت تا به مردم نزدیک‌تر شویم. یکی از آن حرکت‌ها، طراحی همایش بین‌المللی تئاتر مردمی پیاده‌روی اربعین بود که با ۵۰ هنرمند در سال نخست کلید خورد و امسال پنجمین دوره آن با عنوان «روایت راویان» را در حال برگزاری هستیم. سال گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا در پیاده‌روی حضور نداشتیم.
وی با بیان اینکه ۳ روز در نجف، ۴ روز در مسیر پیاده‌روی و یک روز در کربلا تعزیه به زبان‌های عربی، فارسی و ترکی اجرا می‌کردیم، میگوید: امسال به دلیل محدودیت‌ها و تعداد اندک زائران، روی اجراهای عربی متمرکز شدیم و ۳ گروه هنرمندان آیینی و تئاتر خوزستانی و یک گروه تعزیه ترکی و یک گروه تعزیه فارسی و یک گروه سنج و دمام ما را همراهی کردند.
مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری خاطرنشان می‌کند: امسال برای اولین بار در باب‌القبله و کنار مضجع نورانی امیرالمؤمنین(ع) برای نخستین‌بار اجرای برنامه داشتیم. روز پنجشنبه ۸ مهرماه آخرین اجرای ما در کشور عراق است و پس از آن به ایران باز می‌گردیم.
زارعی تأکید می‌کند: متأسفانه ستاد اربعین همکاری مطلوبی با ما ندارد، موکب‌های ایرانی هم چنین هستند و کار فرهنگی برای موکب‌های ایرانی معنی ندارد و تمام کارهای موکب های ایرانی به اطعام خلاصه شده است. بیشترین همکاری با ما را موکب‌های عراقی دارند.
*علی رغم خلف وعده ستاد اربعین، مردم و موکب داران انتظار ما را می‌کشیدند
حسین گلچین‌زاده مدیر اجرایی بخش بین‌الملل پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان» درباره فعالیت‌های این همایش و مشکلات آن به پانا گفت: در هر دوره برگزاری این همایش، سختی‌هایی برای اجرایی شدن برنامه‌ها وجود دارد و این دوره که با وجود کرونا نیز مشکلات دوچندان شد اما همه این سختی‌ها شیرینی خاصی دارد، همانطور که مرگ در نظر خیلی‌ها تلخ و گران باشد ولی برای حضرت قاسم (ع) شیرین‌تر از عسل بوده است، این سختی‌ها نیز برای ما خیلی شیرین‌تر از خیلی خوشی‌هاست. حتی زیارت نیز آن طور که دوست داشتیم محقق نشد و به دل‌مان ننشست؛ امسال برای کارها، سختی خاصی نکشیدیم مثل اینکه مجبور شدیم با هواپیما بیاییم و لذت پیاده‌روی اربعین و سختی‌های راه را نچشیدیم.
وی درباره ناهماهنگی‌های پیش آمده برای زودتر رسیدن به مراسم پیاده‌روی اربعین و شروع اجراها، بیان کرد: هماهنگ شده بود اما متاسفانه ستاد اربعین به شدت در این موضوع ضعیف عمل کرد و بدقولی‌هایی برای ما داشت که سبب شد برنامه‌های ما طبق روال و سروقت پیش نرود. ای کاش از ابتدا اعلام می‌کردند که نمی‌توانند در جریان برنامه‌های اربعین همکاری داشته باشند، البته از ابتدا قرار بود کار را جلو ببرند اما دقیقه نود خلف وعده کردند.
گلچین زاده درباره برنامه‌های گروههای نمایشی «روایت راهیان» توضیح داد: امسال گروههای نمایشی شامل نقالی عربی، فارسی و ترکی و گروه تعزیه همراه ما بودند که هر کدام در طول روز در زمان‌های مشخص شده، برنامه‌هایشان را اجرا می‌کردند. گروههای نمایشی پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان» اجراهای خود را در عمودهای ۱۶۱ و ۱۱۲۰ اجرا کردند. مجالسی که گروه تعزیه اجرا رفتند نیز مجلس حضرت امام حسین (ع)، حضرت علی اکبر (ع)، حضرت ابوالفضل العباس (ع) و حضرت قاسم (ع) بود. امسال به نسبت دوره‌های قبلی تعداد کمتری از هنرمندان را میزبانی کردیم که به دلیل محدودیت‌ها و شرایط مسافرت هوایی بود.
وی در پایان با اشاره به اینکه این اجراها، نذر فرهنگی و هدف «روایت راهیان» است، درباره استقبال از این نمایش‌ها گفت: استقبال بیشماری از این اجراها شد، چون مردم می‌دانستند که حوزه هنری برنامه‌هایی خواهد داشت و انتظار آن را می‌کشیدند؛ همچنان که دو سه روزی به عراق دیر رسیدیم و موکب‌دار از ما شاکی بود که چرا دیر رسیدیم و می‌گفت مردم منتظر اجرای نمایش بودند. به لطف این روزهای عزیز و حضرت سیدالشهدا، استقبال از «روایت راهیان» بسیار زیاد بود. این اجراها خیلی طالب و خواهان داشت و جالب است بدانید پای ثابت در طی چند روز پیدا کردیم و مردم به دنبال محل اجرای بعدی ما بودند.
*سال‌های آینده هم تا آخرین لحظه برای برپایی این رویداد می‌جنگیم
سید مصطفی موتورچی دبیر هنری پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان» در مورد تجربه اربعین ۱۴۰۰ گفت:اربعین سال ۱۴۰۰ تجربه‌ای متفاوت و تازه‌ای برای «روایت راهیان» بود. محدودیت‌های کرونایی گوناگونی مخاطبان ما را کم کرد و اجازه تنوع سازی در برنامه‌های اجرایی را از ما گرفت. سال‌های گذشته ما با اجراهای نمایش‌های آیینی به زبان‌هایی از جمله فارسی، عربی، انگلیسی، اردو و ترکی پا به میدان می‌گذاشتیم اما اربعین ۱۴۰۰ قدرت انتخاب ما را به شدت پایین آورد.
وی افزود: با چنین شرایطی شکی نداشتیم که اکثر مخاطبان ما عرب هستند و باید روی نمایش‌های عربی تمرکز کنیم. برنامه‌ریزی و پیش‌بینی ما از شرایط هم به درستی پیش رفت و اجراهای عربی ما با استقبال چشمگیری مواجه شد.
موتورچی در مورد استقبال از «روایت راهیان» سال ۱۴۰۰ گفت: هرچه به عمودهای پایانی و افزایش تراکم جمعیت روبرو می‌شدیم، استقبال‌ها از «روایت راهیان» بیشتر می‌شد، تا جایی که توقف جمعیت برای تماشای اجراها موجب بسته شدن راه عبوری تمامی زائرین اربعین حسینی شد.
وی با انتقاد از بی‌مهری‌های سازمان‌های مربوطه در اجرای تعهدات خود به «روایت راهیان» گفت: برپایی پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان» به دلیل عدم حمایت و همکاری مسئولین ذی‌ربط سه بار لغو شد. تنها سازمانی که به تمامی تعهدات مالی و پشتیبانی خود برای این حرکت پیش از همه عمل کرد حوزه هنری و سازمان اوقاف کشور بود. اما آنهایی که قول داده بودند، از جمله ستاد اربعین وزارت کشور، ناگهان در لحظات پایانی شانه خالی کردند.
موتورچی ادامه داد: سازمان اوقاف کشور و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی با همکاری‌ها و ایثارگری‌های خود اجازه سقوط پرچم «روایت راهیان» را ندادند.
وی در پایان گفت: سال‌های آینده هم تا آخرین لحظه برای برپایی این رویداد می‌جنگیم و تلاش داریم تا بار دیگر «روایت راهیان» را به اوج و شور قبلی و بیش از آن برگردانیم.
*شاهد استقبال دلچسبی از سوی زائرین ایرانی و عراقیی بودیم
آرش ساربان دبیر اجرایی پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان» در مورد محدودیت‌هایی که برای حضور زوار ایرانی در مسیر پیاده روی اربعین امسال ایجاد شده بود گفت: برنامه ریزی همایش «روایت راهیان» در گام پنجم را با پیش فرض اینکه مخاطب ایرانی فارسی زبان در این مسیر جمعیت قابل توجهی را شامل نمی‌شود، انجام دادیم. تصور می‌کردیم که فارسی ایرانی‌ها میان خیلی عظیم جمعیت عراقی دیده نمی‌شوند، در حالی که هدایت ایرانی‌ها به سوی عمود ۱۶۱ و توقف و تجمع آنها در این نقطه از مسیر ما را شگف‌زده کرد.
وی افزود: پنجمین همایش «روایت راهیان» شاهد استقبال دلچسبی از سوی زائرین ایرانی و عراقی است که نشان از توجه و قبولی این حرکت فرهنگی و هنری از سوی امام حسین(ع) و شهدای کربلا دارد. شوق تماشای اجرای گروههای همایش از سوی زائرین آنچنان است که مجبور به افزایش تعداد اجرای هر گروه در شبانه روز شده‌ایم.
دبیر اجرایی پنجمین همایش بین‌المللی تئاتر پیاده‌روی اربعین «روایت راهیان» در پایان گفت: تجربه‌هایی که هر ساله از برپایی این همایش به دست می‌آوریم، ما را برای برنامه‌ریزی بهتر برای سال‌های بعد یاری خواهد کرد. امسال نیز با توجه به تاخیر یکروزه در حرکت به سوی عراق به دلیل بی‌نظمی در انجام پروازهای فرودگاهی، ما تا چهار روز بعد از اربعین نیز به اجراهای خود در عمودهای پایانی و کربلای معلی ادامه خواهیم داد.
*راه‌اندازی دفتر تعزیه در بهبهان سبب رونق گروههای نمایشی این شهر شد
میثم خندانی که به همراه سیدمهدی حکیم زاده از شهرستان بهبهان با گروه هنری «معراج آفتاب» برای اجرای تعزیه در کربلا حضور داشتند، حدود ۲۰ سال است که در گروههای تعزیه به شبیه‌خوانی مشغول است. وی درباره اجراهای امسال به خبرنگار پانا گفت: امسال زیر نظر حوزه هنری توانستیم در بهبهان و استان خوزستان، دفتر تعزیه‌خوانی را راه اندازی کنیم و همین توفیقی شد که با این دوستان در کربلا بتوانیم حضور داشته باشیم.
وی که اولین سالی است توفیق حضور در کربلا را در قالب گروه تعزیه تجربه می‌کند، درباره اجراها بیان کرد: مجالس شهادت حضرت امام حسین (ع)، حضرت علی اکبر (ع) و حضرت ابوالفضل العباس (ع) را اجرا رفتیم.
خندانی درباره برخی کمبودهای شهرستان بهبهان در حوزه نمایشی گفت: ما چند سالی است که با این موضوع که تعزیه را متولیان امر در بهبهان حمایت نمی‌کنند، دست و پنجه نرم می‌کنیم اما امسال اولین سالی بود که با کمک حوزه هنری شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه بودیم. همچنین با توجه به اینکه امسال کلید اولین سوگواره «رایت سرخ» نیز در بهبهان زده شد، خداراشاکریم که در تعزیه شاهد اتفاقات خوب باشیم و جوانانی که پتانسیل کار دارند، حتما شناسایی و فعالیت خواهند کرد.
*بودن میان این مردم که بدون هیچ چشم داشتی به زائران خدمات می‌دهند بسیار خوبی دارد.
«عبدالهادی الجرف» سرپرست گروه تعزیه سوسنگرد که برای اجرا در ایام پیاده‌روی اربعین حسینی در عراق حضور دارد، به خبرنگار فارس میگوید: متولد کویت هستم، مادرم مصری و پدرم ایرانی است. تا کلاس هفتم در کویت در مدرسه فارسی‌زبانان درس خواندم و البته به زبان عربی هم مسلط هستم.
او ادامه می‌دهد: از سال ۱۳۷۹ وارد عرصه تئاتر شدم و اکنون ۸ سال است که رئیس انجمن نمایش سوسنگرد هستم. ما از قبل محرم تمرین‌های خود را آغاز می‌کنیم،چرا که در ماه محرم در ایران تعزیه داریم. امسال در پیاده‌روی اربعین در عراق هم مجالس حضرت علی‌اکبر و حضرت عباس را اجرا کردیم. پیش‌تر در تونس و عمان هم اجراهایی داشته‌ایم.
الجرف درباره حس و حالش از حضور در پیاده‌روی اربعین حسینی توضیح می‌دهد: بودن میان این مردم که بدون هیچ چشمداشتی به زائران خدمات می‌دهند و همه‌اش به خاطر امام حسین است، احساس بسیار خوبی دارد. اربعین به خدمت‌رسانی و اطعام زائران ختم نمی‌شود، بلکه آرمان‌‌های بزرگتری را دنبال می‌کند. امیدوارم این اجراها در پیاده‌روی اربعین ادامه داشته باشد، چرا که در فهم فرهنگ حسینی بسیار مؤثر است.
* آرزویی که در بین‌الحرمین محقق شد
محمدعلی سیاحی ایفاگر نقش حرمله در تعزیه میگوید: حدود ۱۲ سال است که تعزیه و اجراهای خیابانی کار میکنم اما برای اولین بار بود که در بین‌الحرمین تعزیه اجرا کردم و نمی‌توانم حسم را توصیف کنم از اینکه چنین افتخاری نصیبم شده بود.
او از مشکلات فراوان در تعزیه‌خوانی میگوید و اینکه کمبودهای مالی و محدودیت‌های کرونایی از مهمترین موانع اجرای تعزیه است.
محمد داودی که زینب خوانی می‌کند، از اعراب اهواز است. او میگوید: از زمانی که شنیدم قرار است در بین‌الحرمین تعزیه اجرا کنیم، دل توی دلم نبود و به یکی از بزرگترین آرزوهایم رسیدم.
او توضیح می‌دهد که به دلیل اجرای تعزیه به زبان عربی، استقبال چشمگیری از سوی زائران سیدالشهدا(ع) به عمل آمد.
“رضا پورزارعی”
