کاشان پر عطر، قمصر پر گلاب

هنرمندنیوز: «بهاره نوربخش» متولد تهران است. رشته‌ی تحصیلی اش لیسانس ادبیات و زبان فرانسه بوده و اخیرا” به جرگه‌ی فانتزی نویسان قهار پیوسته. وی کارش را با «انتشارات شادان» شروع کرد و حالا با سه گانه‌ای در حوزه‌ی ادبیات فانتزی و همکاری‌اش با نشر «کتابسرای تندیس»، با جدیت به کار نوشتن ادامه می‌دهد و مطمئنا آتیه‌ای خوش در انتظار او و کتاب‌هایش خواهد بود.

در رمان عطر قالی، او با نگاهی نافذ و رویکردی تاریخ نگارانه با خلق زبانی فیگوراتیو، به زندگی و آداب و رسوم مردمانی پرداخته که دیرگاهیست از یاد رفته‌اند. عشق‌ها، بسترتاریخی و وقایع آن، آداب و سنن مردم قدیم از ویژگیهای مورد توجه در این داستان است و می‌توان ضرب‌المثل‌های شیرینی را از متن استخراج کرد که کمتر به گوش کسی خورده و کمتر به کار برده شده است.

نکته‌ی بسیار مثبت این رمان، فضاسازی، توصیف و صحنه‌های بدیع، نو و خلاقانه است. اینکه مردم کاشان قدیم در برهه‌ی زمانی سال‌های ۱۳۲۰ تا پیش از انقلاب چگونه زیست می‌کرده اند، برای خیلی از منتقدان در حوزه‌ی ادبیات معاصر، جذاب است.

از این رو می‌توان این رمان را در زمره‌ی رمانهای اقلیمی نیز قرار داد. رمانهای اقلیمی اکثرا به آداب وعادات مردمان خطه‌ای می‌پردازند که کمتر شناخته شده اند. مثل برخی از داستانهای کوتاه نویسندگان طلایه‌دار ادبیات مدرن ایران. کسانی مثل «منیرو روانی پور» و بسیاری دیگر.

این کتاب توامان قصه محور و شخصیت محور است. معنی آن این است که هم قصه در متن بالاست و برجسته شده و هم شخصیتها به خوبی پرداخته شده‌اند و ویژگی‌هایشان با فضای داستان همخوانی دارد.

اصطلاحات و آرایه های ادبی از اهمیت بسیاری در این داستان برخوردارند. تشبیهات درست و به جا به کار برده شده اند و همگی در راستای شناساندن اقلیمی به نام کاشان است.

اختر مادری مقتدر است که در عین سلطه جو بودنش، مهربان و قابل اعتماد است. در واقع به جز یکی دو مورد می‌شود گفت در این رمان شخصیت‌ها از مرز تیپ گذر کرده اند و به کاراکترهای پیچیده‌ای با زبان و لحن منحصر به فرد خودشان تبدیل شده‌اند. همانطور که در مباحث روانشناسی آمده، خانواده بستر اصلی رشد شخصیت فرزندان و شکل‌گیری افکارشان است و این مهم به خوبی در قالب قصه در این کتاب گنجانده شده و از آن بهره برده شده است.

متن روان و بدون لغات پرطمطراق و اشتباه است و به نثر معیار نزدیک است. تصویرسازی و قصه پردازی قویست. پرداختن به سنتهای دیرینه‌ی ایران قدیم هم در این رمان قابل تحسین است.

و در آخر اگر خواننده‌ی رمان‌های اقلیمی با قصه‌پردازی و قلمی قوی هستید، این کتاب را با رضایت خواهید بست.

مهشاد لسانی شهریور ۹۹