وقتی خاک صحنه حرمت داشت!

هنرمندنیوز: قرار است یکی از کارگردان‌های سرشناس تئاتر برای اجرای دو نمایش صحنه‌ای متوالی به ایران بیاید. ترجیح او این است که از چهره‌های سرشناس بازیگری برای حضور در این دواثر دعوت شود. به عنوان مدیر برنامه پروژه با انرژی و شوق بسیار، شروع می‌کنم به تماس با هنرمندانی که به لحاظ فیزیکی و قدرت تجسم بخشی، تناسب لازم با هریک از نقش‌ها را دارند و تصور خوش بینانه‌ام این است که «پیشنهاد بازی در تئاتر» و «نام کارگردان صاحب نام» حتی جدا از مطالعه نمایشنامه، دو فاکتور قدرتمندی هستند که به خودی خود بخش کستینگ را در یک چشم به هم زدن به سرانجام می‌رسانند و ما با خیال راحت می‌رویم سراغ بخش‌های بعدی. اما…..این تصور خوش بینانه در انتها به یک عبارت ختم می‌شود: زهی خیال باطل این دو پیِس، سرجمع شش پرسوناژ دارند و من برای این شش نقش، طی یک پروسه فرسایشی و نفس گیر با بیش از سی نفر تماس می‌گیرم و پاسخ‌هایی که دریافت می‌کنم از این دست است: «همزمان سر دوتا سریالم»..«باید صبر کنید تا یک ماه دیگه ببینم برنامه مم به چه صورتی هست چون پروژه‌های سینمایی تازه اون موقع شروع میشن»،«برنامه مم تا آخر سال بسته ست»، «سفرخارج از کشور در پیش دارم»، «برای یک پروژه سینمایی تو همون تایم با من صحبت شده خوب ترجیحم کار تصویره»، «حالا تهیه کننده قراره چقدر بابت این نقش دستمزد بده ؟!!»، «من ایران نیستم خانوم بعید می‌دونم تا اون زمان بتونم برگردم» و…. در نهایت پس از دست و پا زدن‌های بسیار، بازیگران این دو نمایش آقای کارگردان، آنهایی که هنوز تئاتر و خاک صحنه برایشان حرمت دارد و تلمذ در حضور یکی از بهترین‌های این حوزه در سطح جهان را با دستمزدهای چند صدمیلیونی و میلیادردی و زرق و برق‌های آن چنانی معاوضه نمی‌کنند قطعی شده و به پای کار می‌آیند.

اما در این بین افسوس بسیاری برای تو می‌ماند که در روزگاری که چندان هم دور نیست هنر تا چد حد قداست داشت، واژه‌ای به نام سلبریتی حتی به گوش خیلی‌ها هم نخورده بود و بازیگری بدون ممارست، ریاضت، خودسازی و یادگیری معنا نداشت اما امروز ارزش تعداد صفرهای چک دستمزد با تمام فاکتورهایی که روزگاری اسکویی‌ها و سمندریان‌ها هنرِهنر پیشگی را بدون این ویژگی‌ها بی ارزش می‌دانستند برابری می‌کند که سرمنشاء این اصول، «اخلاق»، «حرفه‌ای گری» و «تعهد کاری» بود و تکنیک‌های بازیگری در مرتبه‌های بعدی قرار می‌گرفت.

اینکه لغت سلبریتی از چه مقطعی وارد فرهنگ واژگان ما شد بماند اما این واژه در سینمای حرفه‌ای جهان تعریف و محدوده مشخصی دارد و کسی که این عنوان را حمل می‌کند باید در حد بسیار بالاتری از استاندارد هنری باشد به انضمام ویژگی‌های دیگر که تشریح آنها از حوصله این بحث خارج است اما با کمال تاسف در سینما و تلویزیون ایران برخی از دوستان که حتی از حداقل‌های بضاعت هنری بی بهره‌اند اصرار دارند به ضرب و زور خود را به این عنوان الصاق کنند و همه جا این صفت پرطمطمراق را با خود به یدک بکشند اما همین افراد از ابتدای شروع یک پروژه نمایشی تا پایان چه بسا حواشی بسیار و دردسرهای متعددی برای گروه تولید ایجاد می‌کنند و این ضربه‌ها در محصول نهایی ارائه شده به شکل محسوس قابل مشاهده است. اما تاسف بارتر اینکه معیارهایی همچون ارجحیت دادن پول بر همه چیز و عدم تعهد بعضا «در میان هنرمندانی با سابقه کاری طولانی و کارنامه درخشان نیز دیده می‌شود پدیده‌ای که در یک کلام کلی تنها یک توصیف می‌توان به آن اطلاق کرد رواج افسار گسیخته» بازیگر سالاری.

• سارا ناظریان