نسل زِد با همه چیز زاویه پیدا کرده است

هنرمندنیوز: این مستندساز، با بیان این که این روزها مستند تازه ای در روند تولید در دست دارد، با اشاره به این امر که این مستند زندگی یک شهید از بچه‌های لشکر ثارالله را روایت می‌کند که شمایلی متفاوت از قرائت رسمی از بسیجی‌های دوران جنگ دارد، افزود: شهید محمد حسین یوسفی الهی در ظاهر، منش و رفتار متفاوت از این حالتی است که در ذهن متبادر می‌شود.

دست زدن به اجرای یک تصمیم سی‌ساله

 وی در ادامه، با اشاره به این نکته که گروه تولید این اثر مستند، در این اثر به دنبال روایت کردن همین تفاوت بوده است، ادامه داد: شناخت من از این شهید به سال ۷۲ و زمانی که با لشکر ثارالله آشنا شدم باز می‌گردد و به همین دلیل ساختن یک مستند پرتره درباره ایشان همواره در گوشه ذهنم بود تا درنهایت بعد از سی سالی که برای من از شناختن این شهید می‌گذشت، با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی این اتفاق افتاد.

فارسی با اذعان به این امر که مراحل تحقیق، پژوهش، راستی‌آزمایی و یافتن همکاران این شهید چیزی حدود دو سال زمان برده است، اضافه کرد: راضی کردن افراد برای مصاحبه کردن کار سختی بود و ما، در پله نخستین کار، حدود ۸۰ اسم داشتیم که پس از غربالگری به چهل نام از نزدیکان این شهید رسیدیم که از میان این تعداد افرادی حاضر به گفت‌وگو نشدند. بعضی از مصاحبه‌ها علیرغم زمانی که گذاشتیم مطلب خاص یا نکته قابل ذکری نداشتند. درنهایت مصاحبه با سی نفر از افراد به نتیجه رسید.

به دنبال ساختاری هستم که کشش لازم برای درگیر کردن مخاطب را داشته باشد

 کارگردان سریال مستند مهاجران (۱۳۹۶) با بیان این نکته که همواره برای ساخت این مستند دنبال ساختاری بوده است که بتواند کشش لازم را برای درگیر کردن مخاطب داشته باشد، اظهار داشت: چالش اصلی برای ساخت چنین آثاری در این است که متاسفانه این روزها راجع به هر وجهی از ارزش‌های انقلاب بخواهیم صحبت کرده و حرف بزنیم، به دلیل سو استفاده‌هایی که گاه از این موضوع شده ممکن است مخاطب آن را پس بزند.

وی با اشاره به این نکته که با وجود همه مسائل، این مستندها در تاریخ ثبت خواهند شد، تصریح کرد: شاید یک دوره به سبب سوء استفاده کسانی که خود را وابسته به دین می‌دانند مهجور بمانند اما برای همیشه اینطور نخواهد ماند. برای همین این آثار ساخته می‌شوند تا مخاطب در زمان درست که به تماشای آن نیاز دارد اثر را ببیند.

فارسی در پاسخ به این پرسش که مخاطب هدف مستند بیداری چه کسانی هستند، اظهار داشت: من این فیلم را برای تماشای نسلی که اصطلاحا به آن نسل Z می‌گوییم ساختم؛ نسلی که خود محمد حسین یوسفی الهی وقتی همسن آن‌ها بود، شهید شد.

نسل زِد با همه چیز زاویه پیدا کرده است

وی بر همین اساس، با اشاره به این نکته که امروز این نسل با همه چیز زاویه پیدا کرده است و مخاطب او دقیقا همین افراد قشر خاکستری هستند که علیرغم چیزی که در ظاهر به نظر می‌رسد، درونشان همچنان باورمند است و اعتقاداتی دارند، تصریح کرد: مخاطب ما جوان مومن و مذهبی نیست، این قشر نیازی به تاثیرپذیری از مستند ندارند اما این اثر می‌تواند به باورمندی قشر خاکستری کمک کند. ارزش‌هایی که ما برای آن انقلاب کردیم متفاوت از باورهای امروز است که بسیاری‌شان دستکاری شده. این مستند، شعار نمی‌دهد بلکه پرتره‌ای درباره یک شهید آرمانگرا است.

کارگردان مستند معلم با توجه به حس و حال و تغییر روحیات رزمندگان با اشاره به این نکته که در هر مقطعی از زندگی که فاصله بین حیات و مرگ نزدیک شود، انسان خود به خود با معنویت انس بیشتری پیدا می‌کند، خاطرنشان کرد: این ذات و فطرت بشریت است. حتی آدمی که صرفا با دلیل دفاع از وطن به جنگ رفته و اعتقاد دیگری ندارد، چون در زندگی روزمره آن فضای جنگی مرگ را دیده و حس می‌کند، ناگهان باورمندی‌اش تغییر کرده و به معنویتی که فطرتا در وجود اوست نزدیک خواهد شد.

در جنگ مدینه‌ای فاضله را می‌بینیم که همه به دنبال آن بودند

این کارگردان مستند، با بیان این مفهوم که در جنگ، معنویت همچون یک ویروس میان افراد حاضر پراکنده می‌شود، یادآور شد: مهم‌ترین سرمایه هر انسانی جان اوست اما در فضایی چون جنگ علی‌رغم تمام خطرات، وجوه زیبای انسانی چون صداقت، شرافت و شجاعت پررنگ می‌شود و ناگهان مدینه‌ای فاضله را می‌بینیم که همه همواره به دنبال آن بودند.

وی بر همین اساس، با اشاره به این که در جنگ، باورها، آرزوها و آرمان‌های بشری عوض شده و شکل قیمتی‌تری به خود می‌گیرد؛ آرمان، باید به امری قدسی منجر شود تا پایانی تلخ نداشته باشد و بشر را به پوچی نکشاند، گفت: از این رو است که آرمان برای بچه‌های جوان‌تر ممکن است صدای پوچی را در درونشان طنین‌انداز کند. اگر کسی اتکا به امور قدسی را از دست دهد سرنوشت هولناکی را تجربه خواهد کرد. تلاش ما هم تقویت این وجه قدسی و معنوی است.

کارگردان مستند مجنون با اشاره به این امر که در جبهه و جنگ معجزه‌ای رخ می‌دهد که کسی که صرفا برای دفاع از وطن به آن‌جا می‌رود هم چیزی در درونش تغییر می‌کند، افزود: این موضوع را هر کسی که در جنگ حاضر بوده تعریف و تایید می‌کند. مثال‌های بسیاری از این دست از شهدا داریم.

شهید شیرودی نمونه افرادی است که با ورود به جنگ فضای ذهنی‌اش دچار تغییر شد

این کارگردان حوزه مستند، با اذعان به این امر که برای مثال شهید شیرودی نمونه افرادی است که با ورود به جنگ فضای ذهنی‌اش دچار تغییر شد، ادامه داد: روایت کردن فضای خاکستری، لباس‌های خاکی و اتمسفر جنگ به زبان سینما کاری سخت است. ساختن اثر درباره این موضوعات نیازمند باور و آرمانی درونی و قلبی است. وی با بیان این که نمی‌شود بدون اعتقاد به صرف این که سینما خواندیم برویم و درباره این شهدا فیلم بسازیم، تصریح کرد: همگن شدن با آن‌ها اولین اصل از ساخت چنین آثاری است. برای همین شهید آوینی هنگام ساخت مستندهای جنگی می‌گفت که متوسل به معنا می‌شوم و مستندهای اشراقی می‌ساخت.

گفتنی است محمدعلی فارسی این روزها مشغول تولید مستند تازه‌اش با نام بیداری درباره شهید یوسفی الهی است. شهیدی که به گفته فیلمساز، زندگی و ظاهرش به جوان‌های امروز شبیه تر بوده تا تصویر کلیشه‌ای که از شهدا در ذهنمان ثبت شده است. بیداری این روزها روی میز تدوین قرار دارد و محمدعلی فارسی کارگردان و مهدی فارسی تهیه‌کننده این مستند است.