زن سالاری

 افشین علیار / در سینمای ایران جای زن و مرد عوض شده است، در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر شاهد فیلم‌هایی هستیم که اساسا ضد مرد ساخته شده اند، نمونه اش فیلم مردی بدون سایه ساخته علیرضا رئیسیان اینکه چرا فیلمساز فکر می‌کند باید نقش زن را در خانواده پررنگ و مرد را مفلوک نشان بدهد جای سوال دارد در این فیلم مرد بیکار می‌شود و زن به سر کار می‌رود، مرد خانه داری و بچه داری می‌کند و زن شوهر را به رستوران دعوت می‌کند این تعویض جنسیتی ‏فارغ از کارکرد دراماتیک در فیلم رئیسیان دیده می‌شود حالا فیلمساز تصمیم می‌گیرد مرد را شکاک نشان بدهد دقیقا همان اِلمان‌های زنانگی در وجود مرد رویت می‌شود، فیلم ساز شک و سوءظن را در مرد فیلم جا داده است، مردی بدون سایه نمی‌تواند قصه بگوید، ماهان به عنوان یک مرد در این فیلم به شدت آرام و منطقی به مخاطب معرفی می‌شود اما شک نسبت به سایه غیرمنطقی است مخاطب از شخصیت ماهان انتظار روشنگری دارد زیرا ماهان یک هنرمند است که البته از هنرش چیزی نمی بینیم جز یک نما از مستندی که ساخته (که البته از نظر ساختاری فاجعه ست) اما ماهان کاری را انجام میدهد که ما از او انتظار نداریم مثل رفتن او به مهمانی حرف زدن با آن دختر که هیچ نتیجه ای ندارد به جز اینکه فیلمساز می‌خواهد بگوید که ماهان اهل خیانت نیست اما این نشانه‌ها برای شخصیت سازی ابدا مناسب نیست، به طور مثال در یک سکانس بی ربط می‌بینیم ماهان به دوست یا فامیلش از گذشته و نحوه آشنایی با سایه می‌گوید این بدترین نوع معرفی شخصیت است،فیلم چند پهلوست معلوم نمی‌شود علت مرگ سایه مشخص چیست، فرهاد اصلانی پلیس منفعلی ست که فقط ادای پلیس‌ها را در می‌آورد، برادر آن خواهر که ماهان را تهدید می‌کرد چه شد؟ فیلم پر از سوال و حفره‌های بزرگ است که فیلمساز نتوانسته این حفره‌ها را مهار کند زیرا بدیهی ترین و مهم ترین وظیفه‌اش را یعنی پرداخت به روابط زن و شوهر را انجام نداده و اساسا تغییر و تحول یک باره مرد نمی تواند برای مخاطب متقاعد کننده باشد، علی مصفا و لیلا حاتمی می‌توانند تنها دلیل جذب مخاطب باشند.