توقف تلویزیون در ایستگاه تکرار!

مصطفی زبرجد / رسانه ملی در سالیان متمادی همواره سعی کرده در ماه رمضان با پخش آثار مناسبتی مهمان سفره های مردم روزه دار باشد و مخاطبان را پای گیرنده ها بنشاند. این اقدام و تدبیر مدیران اما همواره با فراز و نشیب های متعدد از گذشته تا امروز روبرو بوده و با گذشت زمان و ورود به قرن جدید با تولید آثار بسیار ضعیف روبه رو شده است به نحوی که هیچ خبری از آثار قدرتمند، جذاب و فاخر تلویزیون که مخاطب را تا پایان پای خود می نشاند نیست.

تلویزیونی که دیگر ماهی قرمز ندارد

در روزگاری نه چندان دور سریال هایی با ژانرهای مختلف در قاب تلویزیون برای مخاطب نمایش داده می شد که در هنگام سفره افطار و تا پاسی از شب نیز مردم روزه دار شبکه های مختلف را برای دیدن آن آثار دنبال می کردند و رقابتی سخت میان سریال های طنز، خانوادگی و ماورایی در رسانه ملی جریان داشت اما این مسیر هر چه جلوتر رفت رسانه ملی کارنامه ممتاز خود به ویژه بین سال های ۸۰ تا ۹۰ را از آثاری خیابان خلوت کن به کارنامه ای با آثاری نامناسب و غیر قابل تحمل در حال حاضر تبدیل کرد.

این روند در فروردین امسال و با شروع سال جدید و در ادامه ماه رمضان بدتر از قبل شد و آثاری ضعیف و بی ارتباط با این مناسبت روی آنتن رفت، علاوه بر این موضوع، تلویزیون به جای تولید آثار فاخر و در راستای سلیقه مخاطب امسال اقدام به پخش آثار موفق سال های گذشته کرده است، آثاری که هنوز هم با وجود بازپخش های متعدد برای مخاطب تازگی و جذابیت دارند.

در این میان شبکه آی فیلم و سپس تماشا نقش مهمی را در نشاندن مخاطبان پای آثار ماندگار و خاطره انگیزشان دارند. به این ترتیب که این شبکه ها امسال گلچینی از سریال های موفق و ماندگار بین سال های ۸۰ تا ۹۰ را به آنتن برنامه های خود اضافه کرده اند.

شبکه آی فیلم امسال چهار سریال و شبکه تماشا یک سریال مناسبتی موفق و ماندگار را که در سال های نزدیک به هم از تلویزیون پخش می شد را برای ماه رمضان در نظر گرفتند. “بزنگاه”، “سه در چهار”، “او یک فرشته بود”، “اغما” و “خانه به دوش” آثاری به شمار می روند که به جهت فضای طنز و ماورایی و قصه جذاب و شبیه به زندگی مردم، تاثیرگذار، خیابان خلوت کن و بدعت گذار بودند و حتی در زمان پخش نیز شوخی های مختلفی با این آثار در میان مردم رواج پیدا کرد تا جایی که با گذشت سالیان متعدد هنوز نیز این سریال ها برای مردم تازگی دارند و محبوبیت و ماندگاریشان ادامه دارد.

در این بخش به بررسی این سریال ها و بازخوردهای این آثار در بین مردم می پردازیم.

فرهادی نویسنده خانه به دوش نیست

خانه به دوش” به نویسندگی و کارگردانی رضا عطاران و تهیه کنندگی ایرج محمدی و مهران مهام در ۲۷ قسمت در رمضان ۱۳۸۳ از شبکهٔ سه سیما پخش شد.

حمید لولایی، رضا عطاران، غلامحسین لطفی، علی صادقی، مریم امیرجلالی، آناهیتا همتی، فلور نظری، بهنوش بختیاری، گیتی معینی، خشایار راد، نگین اوشانره و زنده یادان سعید نورالهی، پروین میکده و محمود بهرامی از بازیگران “خانه به دوش” هستند.

“خانه به دوش” شروع سریال های طنز متفاوت از سایر آثار و با موضوع زندگی مردم در تلویزیون است که با هنر و ریزبینی رضا عطاران در کارگردانی همراه می شود و در ادامه با آثار دیگری از این کارگردان، مردم همواره مخاطب و دنبال کننده آثار او در ماه رمضان و مناسبت های دیگر بودند.

چندی پیش برخی اظهار کردند که اصغر فرهادی نویسنده خانه به دوش است اما سعید آقاخانی در نهایت اعلام کرد اصغر فرهادی صرفاً به عنوان ناظر صدا و سیما در مرحلهٔ نگارش و ساخت سریال بوده و نویسنده خانه به دوش نیست.

همچنین طرح فیلمنامه خانه به دوش نیز نوشته سیروس میمنت است.

در هشتمین دوره جشن سینمایی و تلویزیونی دنیای تصویر (جشن حافظ) در ۱۹ خرداد ۱۳۸۴ حمید لولایی و مریم امیرجلالی برای بازی در سریال “خانه به دوش” در بخش بهترین بازیگر کمدی تلویزیونی نامزد شدند و در نهایت حمید لولایی برنده بهترین بازیگر کمدی تلویزیون شد.

آغازگر سریال های ماورایی در ایران

“او یک فرشته بود” سریالی به نویسندگی علیرضا کاظمی پور، کارگردانی علیرضا افخمی و تهیه کنندگی رامین عباسی زاده است که در رمضان ۱۳۸۴ در ۱۹ قسمت از شبکه دو پخش شد.

زنده یاد حسن جوهرچی، بهاره افشاری، مریم کاویانی، مرتضی ضرابی، رضا توکلی، فاطمه غلامی، ایلیا شهیدی فر و ثریا قاسمی از بازیگران سریال “او یک فرشته بود” هستند.

داستان سریال زندگی مردی به نام بهزاد طاهری با بازی زده یاد حسن جوهرچی است که پس از سانحه تصادف با دختری به نام فرشته با بازی بهاره افشاری زندگی این مرد دچار تغییراتی می شود و هر چه داستان جلوتر می رود مشخص می شود که مرد دچار هوای نفسانی و شیطانی شده تا مرگ مادرش هم پیش می رود و آن دختر شیطان است که در کالبد جسم در زندگی اوست و در ادامه به مبارزه با او می پردازد.

“او یک فرشته بود” از قسمت‌های چهاردهم و پانزدهم و پخش سکانس هایی که نشان از هویت فرشته با بازی بهاره افشاری را داشت مخاطبان بسیاری را با خود همراه کرد و توانست در رقابت با سایر سریال های همزمان در شبکه های مختلف موفق عمل کند.

جلوه های ویژه سریال و قصه متفاوت آن برای مخطبان جذابیت و تازگی داشت و از این بابت این اثر بازخوردهای زیادی در زمان پخش در بین مردم داشت تا جایی که رسانه ملی در بخش خبری ۲۰:۳۰  گزارش مفصلی در  قالب گفت و گو با عوامل از جمله بهاره افشاری که اولین نقش خود را ایفا می کرد پرداخت.

“او یک فرشته بود” برای پخش از شبکه جهانی سحر به زبان اردو دوبله شد و نسخه سینمایی این مجموعه از شبکه دو هم روی آنتن رفت.

ابتدا قرار بود مینا لاکانی در این مجموعه بازی کند، اما در آخرین روزهای پیش تولید مریم کاویانی جایگزین او شد.

این روزها با پخش مجدد این سریال مخاطبان در فضای مجازی به طنز بهاره افشاری را آنابل دوران کودکی خویش نامیده اند.

الیاسل و سیم کارت برزخی برای فریب نفس

سریال “اغما” به کارگردانی سیروس مقدم، نویسندگی علیرضا افخمی و داریوش مختاری و تهیه‌کنندگی رضا جودی در ۳۰ قسمت در ماه رمضان ۱۳۸۶ از شبکه یک پخش شد. این سریال یکی از محبوب ترین سریال های ماه رمضان شناخته می شود و داستان آن درباره دکتر پژوهان با بازی امین تارخ، یک پزشک فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب است که در زندگی به دلیل کبر و غرور به سمت نفس شیطانی رفته و بنده شیطان می شود. شیطانی که این بار متفاوت تر از سریال او یک فرشته بود و کاملا معکوس برخلاف جهت او عمل می کند.

امین تارخ، حامد کمیلی، ناصر ممدوح، لعیا زنگنه، آرش نوذری، نفیسه روشن، غزاله جزایری، شیوا خنیاگر، عبدالرضا اکبری، فرحناز منافی ظاهر و اسماعیل خلج از بازیگران سریال “اغماء” هستند.

در سریال اغماء حامد کمیلی نقش شیطان را ایفا می کند که بازی او در این نقش در یادها ماندگار شد. پیش از این در سریال “او یک فرشته بود” شیطان دارای دو شخصیت انسانی بود که مخاطبان شاهد نقش آفرینی دو بازیگر بودند اما در “اغماء” حامد کمیلی با فرو رفتن در قالب جسم سه شخصیت مختلف و متفاوت و تسلط بر نفس و هدایت مخاطبانش به سمت تباهی در واقع سه نقش مختلف را بسیار عالی بازی کرد تا جایی که بر دل مخاطبان نشست و از سوی مردم شوخی های مختلفی با شخصیت الیاس و دیالوگ های سریال اغماء در زمان پخش و بعد از آن نقل محافل شد.

به عنوان یادآوری؛ نوع ارتباط تلفنی که شخصیت الیاس بدون گوشی همراه به عنوان شیطان با بازی حامد کمیلی برقرار می کرد و نیز مطرح شدن سیم کارت های ایرانسل در آن زمان در کشور، باعث شده بود که مردم در صحبت های روزمره و پیامک ها از سیم کارت الیاسل نام برده و شوخی های متعدد با نقش الیاس و سریال اغماء در گفت و گوها و در قالب پیامک به هم منتقل نمایند. شاید یکی از مهم ترین این شوخی ها این متن باشد: بدون گوشی با عزیزانتان صحبت کنید. از کی تا حالا؟ جایزه ویژه جشنواره پاییزه الیاسل. کافیست در همان روز اولین تماس را از سیمکارت برزخی خود برقرار کرده و تا پایان ماه رمضان نسبت به تکمیل قرارداد خود با شیطان اقدام کنید تا برنده یک خودرو بی نظیر باشید(پاترول دکتر پژوهان) www.elyacell.ir همچنین در سال ۸۸ سریال اغماء به عنوان سریالی مطلوب، تاثیرگذار و موفق مورد توجه مقام معظم رهبری معرفی شد و ایشان ساخت بیشتر چنین سریال هایی را خواستار شدند.

اثری شیرین و جذاب با مشاور کاربلد

“سه در چهار” سریالی به کارگردانی مجید صالحی، نویسندگی علیرضا مسعودی(علی مشهدی) و تهیه کنندگی حسن روستایی است که در خرداد ۱۳۸۷ در ۲۷ قسمت از شبکه یک پخش شد. همچنین محمد حسین لطیفی مشاور پروژه و رضا عطاران مشاور کارگردان سریال سه در چهار بودند.

محمد کاسبی، مهران رجبی، شهره لرستانی، زنده یاد نادیا دلدار گلچین، علی صادقی، مریم سلطانی، سولماز آقمقانی، آناهیتا افشار، اشکان اشتیاق، مجید صالحی، شهرام قائدی، مجید یاسر، سید حسام صالحی، محمد امین سلیمی راد، مجید شهریاری، بیژن صمصامی، علیرضا ابراهیمی دلیجانی، زنده یاد محمد برسوزیان، محمدرضا حقگو، مصطفی راد، علیرضا مسعودی، حمید شیرکوند و شمسی فضل‌الهی از بازیگران “سه در چهار” هستند.

داستان این مجموعه تلویزیونی مربوط به دو باجناق و خانواده‌هایشان است که برای تأمین هزینه زندگی، تصمیم می‌گیرند یک شرکت خدماتی تأسیس کنند و زندگیشان با حواشی زیادی رو به رو می شود.

سریال سه در چهار به دلیل متن و دیالوگ های شیرین و متفاوت در طنز مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت و مردم پس از سال ها هنوز با وجود پخش چندباره سریال از آن استقبال کرده اند و برایشان تازگی دارد.

قلع و قمع بهترین طنز عطاران

“بزنگاه” اثری به کارگردانی رضا عطاران، نویسندگی سروش صحت و ایمان صفایی و تهیه کنندگی ایرج محمدی و مهران مهام در ماه رمضان سال ۱۳۸۷ از شبکه سوم سیما پخش شد.

داستان سریال بزنگاه درباره مردی معتاد به نام نادر است که با مرگ پدرش بین او و برادر و خواهرش بر سر ارث و میراث مسائل مختلفی به وجود می آید.

این سریال هنوز جزو بهترین طنزهای عطاران است اما چون محتوای آن درباره اعتیاد بود و در آن با مرده و مقوله مرگ شوخی شده بود در باز پخش های آن، سانسورها هر بار بیشتر از قبل ادامه پیدا کرد به اندازه ای که به گفته مرجانه گلچین سریال فعلی بزنگاه با سریال اصلی آن فاصله بسیار زیادی دارد.

به گفته سروش صحت مدیران سیما در نگارش متن “بزنگاه” کاملا دست آنان را باز گذاشته و به آنان اختیار عمل داده بودند. این نشان می دهد در زمان پخش باز هم سانسورها از سوی مدیران صورت گرفت و با تغییر هر مدیر نیز اعمال سلیقه ها متفاوت و بیشتر شده است.

“بزنگاه” به جهت نشان دادن اعتیاد و نحوه استعمال معتادین و برخی شوخی های متعدد در زمان پخش با انتقاداتی رو به رو شد اما با گذشت زمان سریال هایی با مضامین بسیار فاجعه بارتر از رسانه ملی پخش شد و هیچ اتفاقی هم برایشان نیفتاد.

حمید لولایی، مرجانه گلچین، رضا عطاران، علی صادقی، احمد پورمخبر، غلامرضا نیکخواه، محمود بهرامی، سوسن پرور، هنگامه حمیدزاده و نیکی نصیریان از بازیگران سریال بزنگاه هستند.

خداحافظی و ماندگاری یک ستاره

بعد از سال ۱۳۸۷ دیگر رضا عطاران با تلویزیون همکاری نکرد تا فاصله رسانه ملی تا امروز هر سال از مردم دورتر شود و سلایق مدیران تلویزیون و سلایق مردم کاملا از هم جدا شده تا جایی که نفوذ در دل مردم بسیار سخت شده است.

رضا عطاران و استعدادهایی مثل او امتیاز و برندی بودند که تلویزیون سال ها آن ها را حفظ کرده بود و شاید مدیران می توانستند با احترام به سلیقه مخاطب و حفظ آنان هم کارنامه ای موفق برای رسانه ملی رقم می زدند و هم در کنار مردم قرار می گرفتند، کاری که شاید در حال حاضر نیاز به زمان زیادی دارد.