سردار فارسی

هنرمندنیوز: شاید این از خصایص مفهوم «تاریخ» است که در آن می‌زییم یا از خصایل «زندگی» که در بستر تاریخ، روز و شبش را حس و تکرار می‌کنیم؛ عادت را می‌گویم.

تکرار همه چیز را عادی می‌کند و خمارش می‌شویم. همه چیز را تکراری می‌بینیم و می‌شنویم و روزمرگی می‌کنیم. اما گاهی تکانه‌هایی از جنس فراق، درد و سرگیجه این عادت‌ها را به رخمان می‌کشد و میخ کوبش می‌شویم؛ وقتی که حتی «انسان» هم برایمان تکراری و عادی می‌شود.

اتفاق و حادثه بامداد جمعه ۱۳ دی ماه ۹۸ خیلی‌ها را میخکوب و بهت زده کرد. انگار تاریخ ناغافل و به یکباره ترمز کشید تا مردی از مردان تاریخ سازش را که بعد از صدها سال در این ایستگاه پیاده کرده بود تا بماند و تاریخ بانی کند، با خودش ببرد.

خوب و بدش بماند؛ این از عادت‌های انسان است که بعد از فراق، ستایشگر قهرمانانش می‌شود. شاید بخش قابل توجهی از ادبیات و فرهنگ و صنایع و بدایع ادبی و هنری و نمایشی انسان نیز وام دار این عادت و تکرار تاریخی باشد. همواره ستیز دائم خیر و شر در نهاد بشر بنمایه جنگ‌ و ستیزهای نابخردانه ای می‌شود که در نهایت و به گواه نهاد تاریخ، خردمندانی را باید که میدان داری کنند و پاسبان سرنوشت و صلاح بشر در تقابل با اهریمنان و دیوصفتان شوند.

پر بیراه نیست که ناف میراث فرهنگ این کهن سرزمین را با حماسه بریده اند؛ جنگ روایت‌ها هم همزاد متواتر این ستیزه‌هاست و عبارت معاصر و مدرنی نیست. عزم میراث داری و غیرت فرهنگی بزرگانی چون حکیم طوس اگر بیش بود، حالا ده ها جلد از شاهنامه های این مرز و بوم در تاریخ ادبیات مان تکرار می شد.

شاید ادامه راه راست شهیدان تاریخ در دفاع از حق و حق طلبی، همین خرق عادت‌های هر چند گاه و بیگاه من و شمای هنرمند و نویسنده و فیلمنامه نویس و روزنامه نگار است از تکانه‌ها و عادت‌های تاریخی، از این جدایی‌ها و فراق‌های سخت و جانگاه بشری از قهرمانان زندگی اش.

شهرنشینی و روزمرگی، ما را بیشتر از گذشتگانمان در خود فرو برده است و در عصر دولت‌های تکراری و تقسیم کارهای شهروندی و نظامات تاریخی کاستی، سرداران و مردان میدان ایستاده در غبار را هر روز تنهاتر و غریب تر می‌کند.

هر دو ایرانی و دهقان زاده هستند و خبره و کارکشته در دفاع و مشاوره‌های نظامی و البته ملازم و پیرو امام زمانه خویش؛ هر چند تاریخ بسیار آبستن جنگ‌ها و فراز و فرودهای ملل و نحلی است که عبرت‌ها و تجربه‌ها ساخته اند و زیسته اند، اما گاهی هزار سال بیش باید بگذرد تا مگر سرداران و مردان میدانی چون ایشان را به دامن بگیرد و به میدان بفرستد. بعد از صدها سال مادر گیتی، زاده، شبیه آن مرد و مردانی را که می‌گفتند دیگر مادر گیتی نزاید و چرخ گردون به خود نبیند. آری گاهی تاریخ  تکرار می‌شود؛ گاهی هم در تبلور و نمایش شمایل انسان تکرار می‌شود؛ گاهی سلمان فارسی، گاهی قاسم سلیمانی.

• مهدی احمدی