سراج: مسئولین فرهنگی تخصص را فدای تعهد کرده‌اند

حسام الدین سراج، خوانندۀ پیشکسوت موسیقی سنتی ایرانی، در گفتگو با خبرنگار هنرمند ایران را زادگاه موسیقی سنتی ایرانی برشمرده و با اذعان به این امر که اکثر هنرمندان ایرانی که به خارج از کشور رفته اند، به دلیل این که محل عرضۀ موسیقی ایرانی، ایران بوده است، به ایران بازگشته اند، گفت: در خارج از کشور، ایرانی‌های اهل هنر و فرهنگ و همچنین، اهل و فرهنگ و هنر خود آن کشورها مخاطبان موسیقی سنتی ایرانی هستند و مثلاً ما زمانی که در ایالات متحدۀ آمریکا، به اتفاق استاد ذوالفنون حضور داشتیم، به نوزانده‌ای برخورد کردیم که کار ساخت ساز را نیز خودش انجام می‌داد.

وی در ادامه، با اشاره به این امر که در این سفر، به کارگاه این هنرمند رفته و دریافته اند که او علاوه بر ساخت ساز با مدیتیشنی خاص، به نوازندگی این سازها می‌پرداخته است، افزود: این هنرمند کتابی به من هدیه داد و این کتاب، به عنوان یکی از کتاب هایی بود که من در دورۀ دکتری به عنوان کتاب مرجع بر روی آن کار کردم و همۀ سخنم بر این است که بگویم در خارج از کشور نیز مخاطبانی هستند که از موسیقی ایرانی به عنوان یک هنر ارزشمند استقبال می‌کنند و این امر، ممکن است برای کسانی اتفاق بیفتد که ایرانی نباشند، اما اهل هنر، پژوهش، موسیقی نوازندگی و سازسازی باشد.

این خوانندۀ پیشکسوت موسیقی سنتی ایرانی، با تأکید بر این امفهوم که می‌بایست این همواره به ایران قدیم فکر کنیم و این بدان معناست که محدودۀ ایران، شامل آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، بین‌النحرین و آذربایجان بوده است، ادامه داد: ایران قدیم آن قدر بزرگ بوده است که حال اگر هر فرهنگی ادعا کند که مثلاً مولانا مال ماست یا ساز تار مال ماست، باید به او بگوئیم که شما خودت نیز از ما هستی و این بدان معناست که ریشۀ تمامی این فرهنگ‌ها ایرانی است.

سراج، با طرح این پرسش که آیا امروز اشعار مولانا را مثلاً در کشور ترکیه، به زبان ترکی می‌خوانند و یا آیا مولانا اصلاً به زبان ترکی شعر گفته است یا به زبان فارسی، اظهار داشت: جدا کردن فرهنگ‌ها از یکدیگر به نظر من جالب نیست و باید به این نکته توجه داشته باشیم که ما از یک مسیر، همگی انسان هستیم و از سوی دیگر نیز باید به این نکته توجه کنیم که ایران قدیم، مبدأ فرهنگ و هنر در جهان بوده است.

وی، ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این برنامه و با اشاره به این موضوع که این رخداد می‌تواند برای همۀ کسانی که علاقه مند به موسیقی ایرانی و ادبیات شیرین پارسی، به ویژه اشعار مولانا، حافظ و نظامی هستند، مجموعه‌ای خاص است به شمار آید و جذابیت‌های خاص داشته باشد در پاسخ به پرسشی پیرامون عملکرد ایرانیان در شناساندن موسیقی ایران به خارج از مرزهای ایران، با تأکید بر این که در این زمینه باید به دو بخش عملکرد هنرمندان و مجموعۀ مدیران فرهنگی و هنری توجه داشت، تصریح کرد: تصور می‌کنم مدیران فرهنگ و هنر کشور می‌بایست بیش از این در حوزۀ شناساندن موسیقی ایرانی در خارج از مرزها تلاش می‌کردند و موسیقی ما را به خارج از مرزهای این کشور می‌برده و معرفی می‌کرده اند، اما اگر بخواهیم به سراغ موزیسین‌ها بیائیم، باید بگوئیم که هنرمندان عرصۀ موسیقی کشور، تلاش‌های بسیاری زیادی در زمینۀ معرفی موسیقی ایرانی به اقصی‌نقاط دنیا داشته اند و زحمات بسیار زیادی را کشیده اند و می‌توان در این میان به اساتیدی همچون محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان و در مقاطعی در گروه بیدل در خدمت جناب منتظری بوده ایم.

این هنرمند موسیقی سنتی ایرانی، با اشاره به این موضوع که علاوه بر هنرمندان عرصۀ موسیقی، بخشی دیگر نیز به عنوان تصمیم گیران و متولیان فرهنگی و هنری در هر کشور وجود دارند و به نظر من لازم است شناخت کافی را از موسیقی سنتی ایرانی پیدا کنند، خاطر نشان کرد: اگر مدیران و متولیان فرهنگی و هنر کشور در حوزۀ موسیقی سنتی شناخت پیدا کنند، در ارائۀ آن نیز کوشا خواهند بود.

سراج ضمن ابراز تأسف از این امر که امروز در رأس مجموعۀ فرهنگ و هنر کشور، فردی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد معرفی می‌شود که بسیاری از ما که به عنوان فعالان موسیقی بیش از چهار دهه در کشور فعالیت کرده ایم، هنوز او را نمی‌شناسیم، گفت: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حوزۀ حقوق فعالیت کرده است و آیا من به عنوان یک متخصص در حوزۀ موسیقی می‌توانم فردا به یک بیمارستان مراجعه کرده و مثلاً دست به جراحی یک بیمار بزنم و یا بروم در دادگاه و به وکالت بپردازم.

وی در پایان این گفتگو، یادآور شد: دوستان در این کشور آن قدر به تعهد وابسته شده اند که تخصص را فراموش کرده اند.

• امین کردبچه چنگی
• عکس: مینا قانع