جستاری پیرامون عادات ما در فضای مجازی

(قسمت اول) –  از چشم تا مغز

یکی از ویژگی های عصر ارتباطات و اطلاعات، سرعت انتقال اطلاعات در انواع مختلفش می باشد. به صورت روزانه انبوهی از اطلاعات در قالب متن، تصویر، صوت و فیلم بین مردم دنیای مجازی رد و بدل می شود. هر آن چیزی که در دنیای مجازی بین مردم منتقل می شود و یا توسط افراد مختلف منتشر یا بازنشر داده می شود، تاثیر مستیم بر ذهن و قدرت یادگیری انسان ها دارد. ماندگاری اطلاعات صوتی و تصویری به مراتب بیشتر از متن و داده های رقومی خام می باشد چون بیش از ۷۵ درصد از میزان یادگیری انسان از راه دیدن و در حدود ۱۳ درصد از میزان یادگیری از راه شنیدن می باشد.

جالب است بدانید که خداوند در چشم ها میلیون ها سلول یادگیری قرار داده است. از عجایب خلقت انسان این است که هر چشم ۱۰۷ میلیون سلول دارد که تمامی آن ها به نور حساس می باشند. هر فرد به طور میانگین در طول زندگی خود حدود ۲۴ میلیون تصویر متفاوت می بیند. چشمان انسان قادر هستند ۳۶ هزار بیت اطلاعات را در هر ساعت پردازش کنند. داده های علمی در باب شگفتی های چشم بسیارند و در این مجال نمی گنجد اما به طور کلی چشم ها حدود ۶۵ درصد از قدرت مغز را به کار می گیرد.

پس نتیجه می گیریم چشم ها، ورودی های اصلی مغز برای ثبت وقایع، حوادث، تصاویر و … هستند که رابطه مستقیم با یادگیری دارند.

امروزه الگوی ارتباطات مردم با یکدیگر به واسطه ورود محصولات و تولیدات جذاب فضای مجازی نسبت به قبل دگرگون شده و با سرعت بسیار زیادی تغییر کرده است. ارتباطات از صوت به تصویر و از آفلاین به آنلاین تغییر یافته است. در فضای مجازی ثبت تصویر در لحظه و مکان خاص و انتشار آن به یک هنجار عمومی تبدیل شده و در کمترین زمان ممکن اتفاق می افتد. تکرار پذیری این هنجار، آن را به یک عادت تبدیل کرده است و این عادت در اثر تکرار و تکرار و باز هم تکرار بخشی از شخصیت مردم فضای مجازی تشکیل داده است. فروید معتقد است انسان‌ها به خاطر این که خودشیفته هستند سعی می‌کنند خودشان را در معرض دیده شدن و نمایش قرار دهند.

خداوند انسان ها را کمال گرا خلق نموده است لذا به ذات علاقه دارند که به سمت کمال حرکت کنند و یا اینکه به انحاء مختلف این حس را برای خود خلق کنند و پس از آن به تداوم و تکامل آن می پردازند و همینطور ادامه می یابد. انسان هایی که متخلق به اخلاق حسنه هستند انتشار خوبی را به خدا نسبت می دهند و گاهی برای آن ها حد و مرزی قائل می شوند و این از ویژگی های متقین و پرهیزگاران است همان طور که امیرالمومنین (ع) در آموزش معارف الهی به کمیل آموخت تا به خالق کُل بگوید: وَ کَمْ مِنْ ثَنَاءٍ جَمِیلٍ لَسْتُ أَهْلاً لَهُ نَشَرْتَهُ. . . در مقابل خودستایی از تواضع سخن می گوید. ساکنین دنیای مجازی با انتشار هر عکس در فضای حیات مجازی خود توقع بازخوردها و تشویق های مثبت و ستوده شدن توسط مخاطب خود را دارند و حتی نسبت به انتقادهای احتمالی واکنش نشان می دهند. افرادی را به حیات مجازی شان راه می دهند که عموماً اهل ستودن هستند و قربان صدقه رفتن! پس ممکن است یکی از مهمترین دلایل انتشار تصاویر در فضای مجازی نیاز به ستودن سایرین و به عبارت امروزی نیاز به دیده شدن باشد و بس!

هر قدر مردم دنیای مجازی به اصول اخلاق برگردند و تواضع را بر خودستایی ترجیح دهند، نسبت به ثبت و انتشار تصاویر خود در محیط حیات مجازی شان با مراقبت بیشتری برخورد می کنند. در این صورت بازتاب های نشر تصاویر در حیات مجازی معنای متفاوتی پیدا می کند و می تواند موجبات کمال واقعی را در پی داشته باشد.

•  محمد قنبری
• کارشناس رسانه و فضای مجازی
• m.ghanbari61@gmail.com