باغ پرندگان تهران را بیشتر بشناسید

هنرمندنیوز: بسیاری از شهروندان به دلایلی از جمله شرایط آپارتمان نشینی، پس از خرید پرنده از نگهداری عاجز می‌شوند، بهترین راه، اهدا به باغ پرندگان است.

سازه فولادی توری این باغ، بزرگ‌ترین سازه از نوع خود در دنیاست و بیش از شش هکتار زیر این تور قرار دارد.

«کاساوایی» گونه بسیار نادر و بومی استرالیاست که برای اولین بار در ایران به باغ پرندگان آمده و یکی از جذابیت‌های باغ است.

باغ پرندگان تهران در شمال شرق پایتخت، بوستانی زیبا و مناسب برای دیدن پرندگانی است که شاید در زندگی روزمره نتوانیم به راحتی آنها را در طبیعت ببینیم. یکی از مهمترین ویژگی‌های این باغ، آزاد بودن بسیاری از پرندگان در محل بازدید است که ارتباط سریع و با کیفیت‌تری بین بازدیدکننده و طبیعت ایجاد می‌کند.

در این میان، سازه‌ای فولادی و عظیم با توری بزرگ به ارتفاع حدود ۵۰ متر، فضای باز این باغ را که بیش از ۶ هکتار مساحت دارد پوشانده و طبیعتی محصور را برای پرواز پرندگان ایجاد کرده است.

۱۷۶ گونه پرنده

وجود گونه‌های متعدد و متنوع از پرنده در باغ پرندگان، آن را برای علاقمندان به طبیعت جذاب‌تر کرده است.  مهندس حمیدرضا مهابادی، مدیر داخلی باغ پرندگان تهران در گفتگو با ما درباره ویژگی‌های باغ پرندگان توضیح می‌دهد: وسعت کل باغ ۸۶ هکتار است و مساحتی حدود ۲۳ هکتار از آن مخصوص نگهداری پرندگان و بازدید شهروندان است. اینجا حدود ۱۷۶ گونه پرنده از نقاط مختلف ایران و جهان داریم که جمیعتی بالغ بر ۸ هزار بال پرنده را شامل می‌شود.

وی می‌افزاید: اینجا با سه گونه موجود زنده سرکار داریم که هر کدام خصوصیات خود را دارند. اول فضای سبز، بعد پرنده‌ها و در نهایت بازدید کنندگان. ایجاد تعادل بین فضای سبز، پرنده و بازدید کننده وظیفه ماست.

کاساوایی وحشی!

در میان گونه‌های موجود در باغ پرندگان یک پرنده عجیب و کمتر دیده شده وجود دارد، پرنده به قاعده یک گوسفند! مهابادی در این باره می‌گوید: اخیرا یک گونه بسیار نادر در این مجموعه برای اولین بار وارد ایران شد و در این باغ وجود دارد. پرنده‌ای از خانواده شترمرغ و بومی‌ جنگل‌های استرالیا. این پرنده «کاساوایی» نام دارد. پرنده‌ای بسیار زیبا که بسیار مهاجم و شاید بتوان گفت وحشی‌ترین پرنده‌ جهان است. کاساوایی ما در شرایط خاص نگهداری می‌شود که به دیگران و خودش آسیبی وارد نشد، اما به جز خوی هجومی، زیبایی چشم‌نوازی دارد.

مدیر داخلی باغ پرندگان در مورد تیمار پرندگان در این باغ توضیح می‌دهد: باغ پرندگان همکاری تنگاتنگی با سازمان حفاظت از محیط زیست دارد. سازمان بعضا با حیوانات و پرنده‌هایی برخورد می‌کند که نیاز به بازپروری دارند. اینجا آنها را درمان و تیمار می‌کنیم و زمانی که برای بازگشت به طبیعت آمادگی پیدا می‌کنند، با هماهنگی و نظارت ناظر سازمان حفاظت از محیط زیست در طبیعت رهاسازی می‎شوند. در برخی موارد گونه‌های غیر پرنده نیز به این باغ ارجاع داده می‌شوند.

وی می‌افزاید: به عنوان مثال کرکسی از طرف محیط زیست به اینجا انتقال پیدا کرده بود که ضایعه شدیدی روی منقار داشت به گونه‌ای که نمی‌توانست غذا بخورد. اینجا برای او پروتز گذاشتیم، به او غذا می‌دهیم تا زمانی که منقار ترمیم شود و زمینه بازگشت این حیوان به طبیعت فراهم آید.

دستورالعمل بهداشتی

بازدید مداوم از باغ ممکن است برای پرندگان مشکل ایجاد کند، مشکلی که عموما به ورود بیماری مرتبط است. مهندس مهابادی می‌گوید: در وردی باغ، حوضچه‌هایی قرار گرفته تا کف کفش بازدیدکنندگان ضدعفونی شود. به جز این، همکاران ما همواره به بازدید کننده‌ها یادآوری می‌کنند که از غذا دادن به پرنده‌ها اجتناب کنند. مراقبت از پرنده‌ها وظیفه ماست ولی همکاری بازدیدکننده‌ها بسیار مهم است؛ بازدیدکننده از روی علاقه می‌خواهد خوراکی به پرنده بدهد و عموما خوراکی‌های مرسوم برای پرنده‌ها مضر است.

مشکلات باغ

از آنجایی که بهره‌برداری از باغ پرندگان به بخش خصوصی واگذار شده، مشکلات زیادی برای تامین هزینه‌های آن وجود دارد. مدیر داخلی باغ به دوران سخت کرونا اشاره می‌کند، می‌افزاید: نزدیک به دو سال به دلیل کرونا، باغ پرندگان تعطیل بود. همه مراکز تفریحی و ورزشی تعطیل بودند، ولی شرایط ما با آنها کاملا متفاوت بود. چرا که مجموعه‌های دیگر را می‌توان یک شبه تعطیل کرد بدون اینکه اتفاقی بیفتد. اینجا ما طی دو سال هیچ بازدید کننده‌ای نداشتیم و درآمدمان صفر بود، ولی این امکان وجود نداشت که ۸ هزار پرنده را رها کنیم. تغذیه، درمان، واکسیناسیون در تمام طول این مدت انجام می‌شد و به علاوه آن، نیروی کار متخصص نیز حضور داشت. تمام نیروی انسانی را حفظ کردیم و هزینه پرنده‌ها به طور کامل پرداخت شد. شهرداری منطقه چهار تهران همکاری زیادی داشت و بخشی از هزینه‌ها را تقبل کرد تا ما توان برای ادامه کار داشته باشیم. تامین هزینه‌های ما از فروش بلیط است و شرایط متفاوت اجتماعی و اقتصادی، روی میزان بازدید تاثیرگذار است.

از طرفی تغییر فصل نیز عامل کاهش بازدید کنندگان است، در دمای گرمای تابستان و سرمای زمستان کسی رغبت به بازدید از باغ پرندگان ندارد، پس درآمد نخواهیم داشت. تغییر فصل عاملی نوسان در تعداد بازدیدکنندگان است و چون حدود ۸۳ درصد درآمد از محل فروش بلیت است، دچار مشکل می‌شویم. اوج استقبال در تابستان روزانه ۳۰۰ تا ۳۵۰ بازدید است که پنجشنبه و جمعه بیشتر می‌شود. در فصل زمستان بازدید به حداقل می‌رسد و بهار، به دلیل دو هفته تعطیلی بازدید به اوج می‌رسد و گاهی به ۲ هزار بازدیدکننده در روز هم می‌رسد.

باغ اول منطقه

باغ پرندگان تهران در منطقه غرب آسیا بی‌نظیر است. مهندس مهابادی می‌گوید: این باغ از نظر وسعت و از نظر تعداد پرندگان در خاورمیانه رتبه اول را دارد. باغ در دو فاز ساخته شده و فاز یک مربوط به پرندگان در قفس است. در فاز دوم آن که پوششی از کابل و تور به مساحت شش و نیم هکتار دارد، پرندگان آزاد هستند که موجب ارتباط مستقیم با بازدیدکننده می‌شود. سازه کابل و تور باغ، بزرگترین سازه کابل و تور جهان است و شش و نیم هکتار را به ارتفاع متوسط ۴۸ متر پوشش می‌دهد. این سازه در نوع خود در دنیا بی نظیر است.

اهدای پرنده

بسیاری از شهروندان به دلایلی از جمله شرایط آپارتمان نشینی، پس از خرید پرنده از نگهداری عاجز می شوند، بهترین راه، اهدا به باغ پرندگان است. مهابادی توضیح می‌دهد: طبق توافقی که با سازمان محیط زیست داریم، شهروندانی که در منزل پرنده اهلی دارند و به هر دلیل امکان نگهداری ندارند، می‌توانند آن را به باغ پرندگان اهدا کنند. پس از آن اگر نیاز به درمان و اقدامات بهداشتی داشته باشد، انجام می‌دهیم و آن را در محل مربوطه در باغ رها می‌کنیم.

کادر فنی

محیطی همچون باغ پرندگان با حضور جانوران زنده، نیاز به نظارت مستمر دارد، نظارت دقیق توسط متخصصان. مدیر داخلی باغ پرندگان در مورد نیروی انسانی حاضر در باغ می‌گوید: بالغ بر ۱۵۰ نفر نیروی انسانی داریم. تعدادی به صورت تخصصی فضای سبز را مدیریت  می‌کنند. در مورد پرنده‌ها هم نیروهای متخصص برای نگهداری آنها داریم، افرادی که در مورد تغذیه و نگهداری پرنده تخصص دارند. به جز آن، کل باغ به صورت دائم مانیتور می‌شود.

وی می‌افزاید: تیم دامپزشک تمام وقت داریم که علاوه بر درمان پرنده‌ها، به طور روزانه از زیستگاه‌ها بازدید می‌کنند و در صورت مشاهده پرنده بیمار آن را به کلینیک منتقل می‌کنند. از طرفی با دانشگاه‌هایی که رشته دامپزشکی دارند در ارتباطیم ولی تاجایی که می‌دانم هنوز رشته تخصصی پرنده‌شناسی نداریم.

مهندس مهابادی در پایان گفتگوی خود به ساعات بازدید اشاره می‌کند و می‌گوید: ساعت‌های بازدید عمومی ‌در فصل تابستان از ۱۰ صبح تا شش و نیم بعد از ظهر است. حداقل زمان بازدید دو ساعت در نظر گرفته شده و بعد از این ساعت همزمان با غروب آفتاب، نور مناسب برای بازدید وجود ندارد. در طول سال نیز، ساعت شروع کار ثابت است و ساعت پایان بازدید با غروب آفتاب تنظیم می‌کنیم. پنجشنبه و جمعه‌ها ورود به باغ یک ساعت زودتر صورت می‌گیرد. با این حال اگر گروه‌های بازدید کننده نیاز داشته باشند، در ساعات دیگر روز  نیز امکان بازدید برای آنها وجود دارد.