از فیلم های برگزیده ۷۷مین فستیوال کن و شرکت “فرانسیس فورد کوپولا” در بخش مسابقه‌ای چه برداشتی می‌توان کرد ؟

“کوپولا” که دو بار، یکی در سال ۱۹۷۴، برای فیلم “گفتگوی پنهانی” و در سال ۱۹۷۹، برای فیلم “اینک پایان دنیا” (آپوکالپیس ناو)، دو نخل طلا را ربود، از دادن فیلمش به بخش های حاشیه ای فستیوال هم رو برنگردانده، چرا که در سال  ۲۰۰۹، فیلم بسیار شخصی اش “تترو” را به بخش “پانزده ی کارگردانان” ارائه کرد.

در کنار این کارگردان پر آوازه، که همسر ۸۷ ساله  خود “الئونور”، سینماگر و مستند ساز، را در روز۱۱ آوریل پیش از دست داد، وباید دید آیا به سومین نخل طلایش دست خواهد یافت، نام علی عباسی، کارگردان خوب ایرانی تبار را می بینیم که با فیلمش “کارآموز” شرکت دارد.  این فیلم به کند و کاو در سالهای جوانی دونالد ترامپ می پردازد.

تا این ساعات حضور ایرانیان وسینمای ایران بسیار کمرنگ به نظرمی آید چون جز علی عباسی، نام دیگری در بخش های مسابقه ای و “نوعی نگاه” دیده نمی شود. البته هنوز جا برای برگزیدن چند فیلم برجامانده که تا پیش از روز آغاز فستیوال اعلام خواهند شد.  چین، ژاپن و سینمای آسیای دور هم بسیار بی رنگ هستند. در حالی که سینمای هند حضور پر رنگی دارد.

پنج فیلم فرانسوی در بخش اصلی دیده می شوند که در میان آنها می توان از “امیلیا پرز”، ساخته “ژاک اودیار” نام برد.  “آگات ریدنژه” با “الماس نتراشیده” ، نخستین فیلم بلند خود و “کورالی فارژه آ” با فیلم “مایه” ،دومین فیلم بلندش، دو زن کارگردان این کشور هستند که  ممکن است تجربه دو سال گذشته فستیوال کن را تکرار کنند که نخل طلای آن به دو زن کارگردان فرانسوی داده شد.

در میان پر آوازگانی که سینما دوستان چشم به راهشان هستند ولو این که چندان سینماگر دلخواهشان نباشند، نام “دیوید کروننبرگ” با فیلم “کفن”، “ژاک اودیار” با فیلم “امیلیا پرز”، “کیریل سربره نیکف”با فیلم “لیمونوف” ، “پائولو سورنتینو” با فیلم “پارتنوپه” ، “جیا زان که” با فیلم “درگیر جزر و مد” ، “آندرآ آرنولد” با فیلم “پرنده” و “یورگوس لانتیموس” با فیلم “گونه ای مهربانی” دیده می شوند.

هند با دو فیلم ، “آنچه ما نور باورش داریم”، ساخته “پایال کاپادیا”، در بخش مسابقه ای اصلی و “سانتوش”، ساخته ” ساندیا سوری” در بخش نوعی نگاه شرکت دارد که چشمگیر است چون هند، به رغم تولید بالای فیلم سینمائی، به دلیل کمبود سینماگران مولف، چندان جایی در فسیتوال ها وبه ویژه کن ندارد. گفتنی است که “پایال کاپادیا” در سال ۲۰۲۱، جایزه “چشم طلائی” فستیوال کن را برای فیلمش “یک شب بدون این که خبر داشته باشیم”  ربوده بود که به بهترین مستند داده می شود.

کارگردان های این دوفیلم  هندی زن هستند در حالی که شمار زنان در میان سینماگران برگزیده کم است.  البته هند در فیلمی دیگر به نام “بی پروا”، ساخته “کنستانتین بوژانف” ، کارگردان بلغاری، در بخش نوعی نگاه حضور دارد.  در این فیلم او سفر یک روسپی هندی را به نگاره می کشد که همواره گذشته اش او را دنبال می کند.

نام یک زن دیگر، “رونگانو نیونی” با فیلم “درباره مرغ شاخدار”  از کشور زامبیا، در بخش نوعی نگاه دیده می شود که این کشور نیز چندان سینما خیز نبوده است.  البته این سینماگر جوان در انگلستان پرورش یافته و  دیپلمه دانشگاه هنر لندن است.

کشور سومالی نیز امسال فیلمی به نام ” دهکده ای در نزدیکی بهشت”  در بخش نوعی نگاه دارد که ساخته ” مو هاراوه” است که از سال ۲۰۰۹ در وین، پابتخت اتریش زندگی می کند.

عربستان سعودی، پس از کنش های بسیار در زمینه سینما و از جمله به راه انداختن یک فستیوال فیلم “فستیوال دریای سرخ” در جده، با فیلم “نورا”، ساخته  “توفیق الزایدی”  در فستیوال کن و در بخش نوعی نگاه شرکت می کند.  گقتنی است که سینما تا سال ۲۰۱۷ در عربستان ممنوع بود.

“ریتی پان”، کارگردان کامبوجی ، که در گذشته چند فیلم پیرامون کشتارهای خمرهای سرخ ساخته و در فستیوال کن شرکت کرده است، بار دیگر با فیلمی بر پایه همین تاریخ تلخ کشورش به نام “قرار ملاقات با پل پت”  در بخش “کن پریمیر” خواهد داشت.  بخشی که به گفته “تییری فرمو”، مدیر هنری این فستیوال، درخواست کنندگان بسیاری داشته و جا برای همه نبوده است.

سینمای آمریکا، نسبت به سالهای گذشته فیلم های کمتری در فستیوال دارد.

علت آن به گفته “تییری فرمو”، دو اعتصاب دراز مدت سناریست ها در آمریکاست که از سال ۲۰۲۴ یک سال کم تولید از سینمای این کشور ساخته است. از این رو بیشتر فیلم هائی که اکرانشان برای ۲۰۲۴ پیش بینی شده بود، در سال ۲۰۲۵ به روی پرده سینما ها خواهند آمد.  در کن، این سینما امسال “فوریوزا : رزم نامه دیگر مد مکس”، ساخته “جرج میلر” را خواهد داشت . رئیس هیات دواران، “گرتا گرویگ”، یک آمریکائی است.

البته تا روز آغاز فستیوال چند فیلم به این بخش ها افزوده خواهد شد اما چندان امیدی نیست که نام کارگردانان ایرانی در میان آنها باشد.

شوربختانه این سینما در بخش های “پانزده ی کارگردنان” و “هفته منتقدین” که برگزیدگان خود را اعلام کرده اند، شرکت ندارد.

به هر رو، هر فستیوال سورپریز های خود را دارد و نمی توان پیش از پایان، بر روی پیرزوی و یا شکست آن شرط بندی کرد.

۷۷مین برگزاری فستیوال کن از روز ۱۴ تا ۲۵ ماه مه برگزار خواهدشد.

«شهلا رستمی»